________________
प्रमेयाग्द्रिका टीका श०३३ उ.१ सू०१ एकेन्द्रियजीवनिरूपणम् २४१ खल भदन्त । कति कर्मप्रकृतीवें दयन्ति । गौतम ! एवमेव चतुर्दश कर्मपकृतीवेदयन्ति-तदेव भदन्त । तदेव भदन्त । इति ॥३३॥१'
टीका-'कइविहा णं भंते ! एगिदिया पत्ता' कतिविधाः खलु भदन्त ! एकेन्द्रियाः पज्ञप्ताः १ हे भदन्त एकेन्द्रियजीवानां कियन्ती भेदा भवन्तीति प्रश्न: ? भगवानाह-'गोयमा !' इत्यादि, गोयमा ! हे गौतम ! 'पंचविहा एगिदिया पश्नत्ता' पञ्चविधा:-पञ्चप्रकारा एकेन्द्रियजीवाः प्रज्ञाप्ताः-कथिताः। तत्र प्रकारभेदमेव दर्शयति-तं जहा' इत्यादि, 'तं जहा' तद्यथा-'पुढविक्काइया जाव
॥ शतक ३३ उद्देशक १--- ३२ वें शतक में नारकों की उर्तना के सम्बन्ध में कथन किया गया है। नारक से उद्वृत्त हुए नारक एकेन्द्रियादिकों में उत्पन्न नहीं होते हैं । अतः वे एकेन्द्रियादिक कौन हैं कि जिन में नारकों की उत्पत्ति नहीं होती है इस शंका की उपस्थिति में एकेन्द्रियादिक प्ररूपण के विषय भूत बन जाते हैं । सो सबसे पहिले एकेन्द्रिय जीवों की प्ररूपणा करनेवाला यह ३३ वां शतक कि जो ११ उद्देशकों वाला हे व्याख्या युक्त किया जाते है।
'कइविहा णं भंते ! एनिदिया पन्नत्ता'-इत्यादि सूत्र-१
टीकार्थ--'काविहा णं भंते ! एगिदिया पण्णत्ता' हे भदन्त ! एकेन्द्रिय जीव कितने प्रकार के कहे गये है ? 'गोयमा ! पंचविहा एगिदिया पन्नत्ता' हे गौतम ! एकेन्द्रिय जीव पांच प्रकार के कहे गये हैं। 'तं जहा' जैसा-पुढविकाझ्या जाव वणस्सइकाइया' पृथिवीकायिक
तत्रीसमा शतना प्रारम-५ अशी બત્રીસમા ઉદના શતકમાં નારકેની ઉદ્વર્તના સંબંધમાં કથન કરવામાં આવેલ છે, નરકથી નીકળેલા નારક એકેન્દ્રિય વિગેરેમાં ઉત્પન્ન થતા નથી. તેથી તે એક ઈન્દ્રિયવાળાઓ કયા છે? કે જેમાં નારકની ઉત્પત્તિ થતી, નથી. આ શંકાના સમાધાન માટે એક ઈન્દ્રિય વિગેરેની પ્રરૂપણ કરવાની જરૂરત લાગે છે, તેથી સૌથી પહેલાં ઈન્દ્રિયવાળા જીની પ્રરૂપણ કરવાવાળા આ તેવીસમા શતકને કે જે અગિયાર ઉદેશાઓવાળું છે તેનું કથને કરવામાં અવે છે –
'कइविहाणं भंते ! एगि दिया पन्नत्ता' त्याह
टी -'कइविहाणं भंते ! एगि दया पन्नत्ता' लगवन् मेद्रियाणा છે કેટલા પ્રકારના કહેવામાં આવ્યા છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી
छ -'गोयमा ! पचविहा एगिदिया पन्नत्ता' 3 गौतम ! ४ ४ दिया ei पाय प्रा२ना अडवाभा माया छे. 'त जहा' ते मा प्रभारी छे.--
भ० ३१