________________
प्रका टीका श०३० उ. १ सू०३ नै० आयुष्ककमैवन्धनिरूपणम्
१११
१
faraft on कुर्वन्तीति भावः । 'जहा ओहिया तहा सलेस्ता वि' यथा औधिकाः सामान्यतिर्यग्योनिकजीवा आयुष्कं बध्नन्ति तथैव तेनैव प्रकारेण सलेश्याः पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिका अपि आयुष्कं बध्नन्ति, अय भावः - क्रियावादिपञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिकाः केवलं वैमानिकदेवायुकमेव वध्नन्ति तथा शेषाः सम वसरणत्रयवन्तस्तिर्यक् पञ्चेन्द्रिया चत्वार्यपि नरकाद्यायुषि चनन्ति | 'कण्हलेस्सा णं भंते । किरियाबाई पंचेंदियतिरिक्खजोणिया ' कृष्णलेश्या खल भदन्त ! क्रियावादिनः पञ्चन्द्रियतिर्यग्योनिका 'किं नेरझ्याउयं पुच्छा' किं नैरयिकायुष्कं कुर्वन्ति मनुष्यायुष्कं वा कुर्वन्ति देवायुष्क वा कुर्वन्तीति प्रश्नः पृच्छया संगृह्यते । भगवानाह - 'जोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम 1 का का भी वे बंध करते हैं, तिर्यगायु का भी वे बंध करते हैं, मनुष्यायु का भी वे बंध करते हैं और देवायु का भी वे बन्ध करते हैं 'जहा ओहिया तहा सलेस्सा वि' जैसे सामान्य तिर्यग्योनिक जीव आयुष्क कर्म का बन्ध करते हैं उसी प्रकार से सलेइय पञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिक जीव भी आयुष्क कर्म का बन्ध करते हैं, अर्थात् क्रियावादी पञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिक मात्र वैमानिक देवायुकां बन्ध करते हैं और शेष तीन समवसरणवाले लिर्यच पंचेन्द्रिय चारों गतिका आयु बांधते हैं । 'कण्हलेस्सा णं भने । किरियाबाई पंचिदियतिरिक्खजोगिया' हे भदन्त ! कृष्णलेश्यावाले क्रियावादी जो पंञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिक जीव हैं - वे क्या 'नेरहयाज्यं पकरेति पुच्छा' नैरधिकायु का बन्ध करते हैं ? या तिर्यगायुका बन्ध करते हैं ? या मनुष्यायु का बन्ध करते हैं ? या देवायु का बन्ध करते हैं ? उत्तर में प्रभुश्री कहते પ્રકારના આયુષ્યના ખધ કરે છે. તેઓ નારકેાના આયુષ્યના પણ માઁધ કરે છે, તિય ચઆયુના પણ તેઓ અંધ કરે છે મનુષ્ય આયુના પણ અધ કરે છે. અને देव आयुना पशु अध १२ छे. 'जहा ओहिया तहा सलेस्स्रा वि' ने रीते सामान्य જીવા આયુષ્ય કમના અધ કરે છે. એજ પ્રમાણે લેસ્યાવાળા પચેન્દ્રિયતિય ચચેાનિ જીવા પણ નારકના આયુના બંધ કરે છે. તેએ તિય ચ આયુને ખંધ કરતા નથી, પરંતુ તે મનુષ્ય આયુના મદ્ય કરે છે. અને દેવ ભવના આયુષ્યના अधूरे छे, 'कण्हलेस्सा णं भंते! किरियावाई पंचिदियतिरिक्खजोणिया ' હે ભગવન્ કૃષ્ણલેશ્યાવાળા ક્રિયાવાદી જે પંચેન્દ્રિયતિય ચર્ચાનિક જીવે છે. तेथे शु' किं नेरइयाउय पकरेति पुच्छा' नैरयि आायुना गंध उरे छे ? અથવા તિયચ આયુને! બધ કરે છે ? અથવા મનુષ્ય આયુને અંધ કરે છે? અથવા દેવ આયુના બંધ કરે છે. ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી ગૌતમ