________________
प्रमैययन्द्रिका टीका श०२५ उ.४ २०८ प्र० परमाणुपुद्गलानामलपवहुत्वम् ८४५ अधिका भवन्तीति । एवं प्रदेशार्थ तया सस्तोका एकपमयस्थितिकाः पुद्गला अप्रदेशार्थतया, तदपेक्षया संख्यातसमयस्थितकाः पुद्गला प्रदेशार्थतया संख्यात. गुगा अधिका भवन्ति । एवं क्रमेण यथैवावगाहनाप्रकरणे पुद्गलानामल्पबहुत्वं प्रदर्शितम् तथैव-स्थितिविषयेऽपि-अल्पबहुश्यं स्वयमूहनीयम् दिङ्मात्रंतु-सूत्र कारेण पदर्शितमिति भावः । र 'एएसि णं भंते !' एतेषां खलु भदन्त ! एगगुणकालगाणं-संखेज्जगुण कालगाणं-असंखेज्जगुणकालगाणं-अणंतगुणकालगाण य पोग्गलाण'-एकगुणकालकानां-संख्येयगुकालकाना-मसंख्येयगुणकालकाना-मनन्तगुणकालकानां च पुद्गलानाम् 'दरयाए-पएस गए-दव्यह पएसट्टयाएद्रव्यार्थचया, प्रदेशार्थतया, स्थितिवाले पुद्गलों की अपेक्षा जो असंख्यात समय की स्थितिवाले पुदगल है वे द्रवरूप से असंख्यातगुणे अधिक हैं। इसी प्रकार प्रदेश की अपेक्षा अप्रदेशरूप से एक समय की स्थितिवाले पुद्गल सब से कम हैं । इनको अपेक्षा संख्यातसमयकी स्थितिवाले पुद्गल प्रदेशरूप से संख्यातगुणे अधिक हैं इस क्रम से जैसा अवगाहना के प्रकरण में पुदलों का अल्पचहत्व प्रदर्शिक किया गया है उसी प्रकार से स्थितिके विषय में भी अल्प बहुत्व स्वयं समझलेना चाहिये । यहां तो सूचना रूप से ही सूप्रकार ने प्रकट किया है। : . 'एएसिणं भंते ! एगगुगकालगाणं संखेज्जगुणकालगाणं असं. खेज्जगुणकाल गाणं अणंतगुणकालगाण घ पोग्गलाणं दवट्ठयाए पएसट्टयाए दवट्ठपएसट्टयाए०' इस सूत्र द्वारा श्रीगौतमस्वामी ने प्रभुश्री से ऐसा पूछा है-हे भदन्त ! एक गुणकालेवणे वाले पुद्गलों में છે. સંખ્યાત સમયની સ્થિતિવાળા પુદ્ગલેની અપેક્ષા અસ ખ્યાત સમયની સ્થિતિવાળા જે પુદ્ગલે છે તેઓ દ્રવ્યપણાથી અસંખ્યાતગણ અધિક છે.
એજ રીતે પ્રદેશની અપેક્ષાથી અપ્રદેશપણાથી એક સમયની સ્થિતિવાળા પદુપગલે સૌથી ઓછા છે તેના કરતાં સંખ્યાત પ્રદેશોવાળા યુગલે પ્રદેશપણાથી સ ખ્યાતગણું વધારે છે, આ ક્રમથી અવગાહનાના પ્રકરણમાં પુદ્ગલેનું અલ્પ બહુપણું પ્રગટ કર્યું છે, એજ રીતે સ્થિતિના સંબ ધમાં પણ અલ્પબહુપણું
સ્વયં સમજી લેવું. અહિયાં તે સૂચનારૂપે જ સૂત્રકારે પ્રગટ કરેલ છે. र 'एएसि णं भंते ! एगुणकालगाणं संखेज्जगुणकालगाणं, असंखेज्जगुणकालगाणं, र अणंतगुणकालगाण य पोग्गलाणं दव्वट्ठयाए पएसट्टयाए दव्वटुपएसट्टयाए०' मा સૂત્રપાઠ દ્વારા શ્રી ગૌતમસ્વામીએ પ્રભુશ્રીને એવું પૂછ્યું છે કે-એક ગુણ