________________
भगवतीसत्रे
खिद्विपदेशावगादित्वादल्प प्रदेशाव गादीनि भवन्त्यतः सर्वेभ्यः संस्थानेभ्यः परिमण्डलस्य बहुतरप्रदेशावगाहित्वाद परिमण्डलसंस्थानानि सर्वेभ्यः सकाशात् स्तोकानि, तेभ्यश्च क्रमेण अन्येषामल्पाल्पतरप्रदेशावगाहित्वात् क्रमेण वहुतरत्वमिति संख्येयगुणानि तानि कथितानीति 'बट्टा संठाणा दव्वट्टयाए संखेज्जगुण।' वृत्तानि संस्थानानि द्रव्यार्थतया परिमण्डलसंस्थानापेक्षा संख्येयगुणाधिकानि भवन्ति । 'चउरंसा संठाणा दव्वद्वया संखेज्जगुणा' चतुरस्राणि संस्थानानि द्रव्यार्थ - ant comमाश्रित्य वृत्तसंस्थानापेक्षया संख्येयगुणानि संख्यातगुणाधिकानि भवन्ति । 'तंसा संठाणा दट्टयाए संखेज्जगुणा' पत्राणि संस्थानानि द्रव्यार्थतया चतुस्त्र संस्थानापेक्षा संख्येयगुगाधिकानि भवन्ति 'आयतसंठाणा दव्वद्वयात् सखेज्नगुणा' आयतसंस्थानानि द्रव्यार्थतया व्यवसंस्थानापेक्षया संख्येयगुणाधिकानि भवन् । 'अणित्थत्था संठाणा दव्वट्टयाए असंखेज्जगुणा' अनित्थं स्थान, व्यस्त्रसंस्थान और आयतसंस्थान क्रमशः पांच, चार, तीन और दो प्रदेशावगाही हैं इसलिये वे अल्पप्रदेशावगाही होते हैं । इसलिये समस्त संस्थानों से परिमंडल संस्थान बहुतर प्रदेशावगाही होने से स्तोक है । तथा इनकी अपेक्षा से क्रमशः अल्प अल्पतर प्रदेशावगाही होने से बहुतर है इसलिये वे संख्यात गुणित हैं । 'वहा संठाणा दव्वट्टयाए संखेज्जगुणा' यही बात इस सूत्र पाठ द्वारा प्रकट की गई है कि वृत्त संस्थान द्रव्यार्थ रूप से परिमंडल संस्थान की अपेक्षा संख्यातगुणित हैं । 'चउरंसा संठाणा दवबट्टयाए संखेज्जगुणा' इसी प्रकार से वृत्तसंस्थान की अपेक्षा चतुरस्र संस्थान द्रव्यार्थरूप से संख्यातगुणित हैं । 'तंसा संठाणा दव्वट्टयाए संखेज्जगुणा' ज्यत्रसंस्थान चतुरस्रसंस्थान की अपेक्षा से द्रव्यार्थरूप से संख्यातगुणित हैं । 'आठाणा दव्बट्टयाए संखेज्जगुणा' चतुरस्त्रसंस्थान की
६००
ચતુરસ સ સ્થાન, ત્ર્યસ્ર સસ્થાન અને આયત સસ્થાન ક્રમથી પાંચ, ચાર, ત્રણ, અને એ પ્રદેશાવગાહી છે તેથી તે અલ્પ પ્રદેશાવગાહવાળા હાય છે. તેથી સઘળા સ'સ્થાના કરતાં પરિમ’ડળ સ્થાન મહેતર પ્રદેશાવગાહનાવાળુ હાવાથી સ્તાક-અપ છે. તથા તેના કરતાં ક્રમથી અલ્પ, અશ્પતર, પ્રદેશાવગાहेनावाला होवाथी मडुतर छे तेथी तेथे सभ्यात गाया छे. 'वट्ठा संठाणा व्बट्टयाए स खेज्जगुणा' सान वात या सूत्रपाठी अगर उस छे. मा सूत्रधी એ કહ્યુ' છે કે વૃત્તસંસ્થાન દ્રબ્યા પણાથી પરિમંડલ સંસ્થાન કરતા સંખ્યાત गल' छे. 'चउरंसा ख ठाणा दव्बट्टयाए स खेज्जगुणा' मेन रीते वृत्तसंस्थाननी अपेक्षाखे यतुरस्र संस्थान द्रव्यार्थं पशु श्री सभ्यतायुं छे 'तसा संठाणी दव्बट्टयाए संखेऽज गुणा' त्र्यस्त्रसस्थान यतुरस्र संस्थाननी अपेक्षाओ द्रव्यार्थ पाया थी सभ्याता छे, 'आयतसं 'ठाणा वट्टयाए स खेज्जगुणा' यतुरख सस्थान