Page Text
________________
मैन्द्रिका टीका ०२४ उ.२० सू०५ मनुष्येभ्यः पतिरश्चामुत्पतिः
३०१
जघन्य कालस्थितिको जानो यथा संज्ञिपञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिकस्य पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेपु उत्पद्यमानस्य मध्यमेषु त्रिषु गमकेषु वक्तव्यता भणिता । ' एपैव, एतस्यापि मध्यमेषु त्रिषु गमकेषु निरवशेषा भणितव्या, नत्ररं परिमाणमुरकर्षेण संख्याता उत्पद्यन्ते शेषं तदेव ४ - ५ - ६ । स एव आत्मना उत्कर्षकालस्थितिको जातः सैव प्रथमगमवक्तव्यता नवरमवगाहना जघन्येन पश्च धनुः शतानि उत्कर्षेणापि पञ्चधनुः शतानि स्थितिरनुबन्धो जघन्येन पूर्वकोटिः, उत्कर्षेणापि पूर्वकोटिः, शेषं तथैव यासद्द्भवादेश इवि, कालादेशेन जघन्येन पूर्वकोटि रन्तर्मुहूर्त्ताभ्यधिका, उत्कर्षेण त्रीणि पल्योपमानि पूर्वकोटिपृथक्त्वाभ्यधिकानि, एतावन्तं यावत्कुर्यात् ७ । स एव जघन्यकाल स्थितिकेषूत्पन्न एषैव वक्तव्यता | नवरं कालादेशेन जघन्येन पूर्वकोटि रन्तर्मुहूर्ताप धिका, उत्कर्षेण चतस्रः पूर्वेकोटच बतुभिरन्तर्मुहूर्तेरभ्यधिकाः ८ । स एवोत्कर्षकालस्थितिकेषु उत्पन्नो जघन्येन त्रिपल्योपर्मास्थितिकेषु उत्पद्येत, उत्कर्षेणापि त्रिपल्योपमस्थितिकेषु उत्पद्येत, एषैत्र लब्धियथैव सप्तमगमके । भवादेशेन द्वे भव ग्रहणे, कालादेशेन जघन्येन त्रीणि पल्योपमानि पूर्वकोट यभ्यविकानि उत्कर्षेणापि त्रीणि परमोपमानि पूर्वकोट्याऽभ्यधिकानि, एतावन्तं यावत्कुर्यात् ९ । सु०५ ।
टीका- 'जइ मणुहसे हितो उववज्जंति' हे भदन्त । यदि पञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिकाः मनुष्येभ्यो- मनुष्यगतिभ्य आगत्योत्पद्यन्ते तदा किं सन्निमणुस्सेहिंतो उववज्जंति' कि संज्ञिमनुष्येभ्य आगत्यो पद्यन्ते अथवा - 'असन्निमणुस्सेर्हितो उनव ज्जंति' असंज्ञिमनुष्येभ्य आगत्य उत्पद्यन्ते इति प्रश्नः । भगवानाह - 'गोयमा '
4
अय सूत्रकार मनुष्यों से आकरके जीव पञ्चेन्द्रियतिर्यञ्चों में उत्पन्न होता है इस विषय का कथन करते हैं - 'जइ मणुस्सेहिंतो उचवज्जंति' इत्यादि ।
टीकार्थ- गौतम ने प्रभु से ऐसा पूछा है - हे भदन्त । यदि मनुष्यगति से आकर के पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिक जीव उत्पन्न होते हैं तो 'किं सण्णि मस्से हिंतो उववज्जंति, असपिंग मणुस्सेहिंतो उववज्जति' क्यों वे संज्ञी मनुष्यों से आकर के उत्पन्न होते हैं ? अथवा असंज्ञी मनुष्यों से
હવે સૂત્રકાર મનુષ્યોમાથી આવીને જીવ સ'ની ૫ ચેન્દ્રિય તિય ચામાં उत्पन्न थाय छे. ते विषय' स्थन रे छे. 'जइ मणुस्सेहिंतो उवववज्जति' 'त्यादि ટીકા .ગૌતમસ્વામીએ પ્રભુને એવું પૂછ્યું છે કે—હે ભગવન્ જો મનુષ્ય ગતિમાંથી આવીને સન્ની પચેન્દ્રિયતિય ચ ચેાનિવાળા જીવા उत्पन्न थाय छे, तो तेथे 'किं सणिमनुस्सेहिंतो उववज्र्ज्जति, असणिमणुरसेहिंतो उववज्जंति' शु संज्ञी मनुष्याभांथा भावीने उत्पन्न थाय छे?
| SR No. | 009325 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 15 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1971 |
| Total Pages | 972 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 59 MB |