________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२०३०६ स्०२ अप्कायिकजीयपरिणामनिरूपणम् १५ उत्तरमाह - हे गौतम ! मारणान्तिकसमुद्धानेन समत्रहो जीवः कदाचित् पूर्वमाहत पाने कदाचित् पूर्वमुत्पद्यते पचादाहरतीति । हे भदन्त । केन कारणेन एवं कथयति यत् पूर्वमपि उत्पद्यते पचादाइरति पूर्वमपि आहरति पथादुपद्यते इति है गौतम ! अप्कायिकजीवानां त्रयः समुद्घातः भवन्ति, वेदनासमुद्घातः, कपायसमुद्घातः, मारणान्तिकपमुद्यतथ तत्र देवतः सर्वतो द्विकारेण मारणान्तिकसमुद्घातो भवति यो जीरो देशतो मारणान्तिकसमुद्र
वहां वह उत्पन्न होता है और बाद में आप ग्रहण करना है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं- हे गौतम! मारणान्तिफलमुद्यान से नवहत हुआ जीय कदाचित् पहिले आहार ग्रहण कर लेता है और बाद उत्पन्न होता है तथा कदाचित् पहिले उत्पन्न हो जाता है और बाद में आहार ग्रहण करता है इल प्रकार का यह प्रश्नोत्तर पृथिवीकापिक जीव के प्रश्नोत्तर के जैसे ही है, अब गौतमस्वामी इस पर प्रभु से ऐसा पूछते हैं - हे भदन्त ! आप किस कारण से ऐसा कहते हैं कि पहले भी वह उत्पन्न हो जाता है और बाद में आहार ग्रहण करता है तथा पहिले वह आहार ग्रहण कर लेता है और बाद में उत्पन्न हो जाता है ? उत्तर में प्रभु कहते हैं- हे गौतम! अकारिक जीवों के तीन समुद्घात कहे गए हैं - वेदनासमुद्यात, कपायसमुद्घात और मार णान्तिकसमुद्घात, इनमें मारणान्तिकममुद्घान देश से भी होता है, और सर्वरूप से भी होता है, जो जीव देश से इस समुद्घान को
में
પછી આહાર ગ્રહણ કરે છે? આ પ્રશ્નતા ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે છે કે હું ગૌતમ ! મારણાન્તિક સમુદ્ઘાતથી સમવત થયેલે જીવ ટાઈવાર પહેલાં આહાર ગ્રહણ કરી લે છે, અને તે પછી ત્યાં ઉત્પન્ન થાય છે. અને કૈાઇવાર પહેલાં ઉત્પન્ન થઈને તે પછી આહાર ગ્રહણ કરે છે. આ પ્રકારના પ્રશ્નોત્તર પૃથ્યિકાયિક જીવની જેમ જ છે હવે ગૌતમસ્વામી ીથી પ્રભુને એવું પૂછે છે કે-હે ભગવન્ આપ શા કારણે એવુ' કહે છે કે તે પહેલાં ઉત્પન્ન થઈ જાય છે, અને તે પછી આહાર શત્રુ કરે છે, અને પહેલાં આદ્રાર શ્રહણુ કરીને તે પછી પણ ઉત્પન્ન થાય છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ રહે છે કે-હે ગૌતમ ! અાયિક જીવેના ત્રબ સમૃઘ્ધાંત કા છે. વેનાસમુ દુધાત ૧ કષાયસમુદ્ભાત ૨ અને મારભ્રાન્તિમુદ્દત ૩ આમાં મારણાન્તિકસમુદ્લાત દેશી પડુ થાય છે અને સ્વરૂપથી પણ થાય છે, જે દવ
२५० ४