________________
अमेयचन्द्रिका टीका श० १६ उ० २ सू० ३ मुखवस्त्रिकावन्धनविचारः ७३ णार्थ कर्णच्छेदन वस्त्रेण गले प्रन्थिबन्धनमित्यादि क लिखितमित्यत्र किमुत्तर: भवन्मते इति भवभिरेव विचारणीयम् , सदोरक मुखरस्त्रिका बन्धने एतानि कारणानि-निरवद्यभाषणार्थम् १ वचनगुप्तिसमाराधनार्थम् २, संपातिमजीवरक्षणार्थ ३, सचित्तरजा सचित्तजलविन्दुमुखे प्रवेशनिवारणार्थम् ४, भाषासमितिसमाराधनार्थम्५, सप्तदशविधगतवायुकायसंयमरक्षगार्थम्६, साधुलिङ्गपरिचयार्थम् ७; अतिक्रमरजोनिवारणार्थम् ८, व्यतिक्रमकचराऽपनोदर्थम् ९, अतिचारपङ्कमक्षालनार्थम् १०, अनाचारगर्तपतननिवारणार्थम् ११, मिथ्यात्वदोषनिवारणार्थम् पत्रिका को धारण करने के लिये कानों का छेदन एवं वस्त्र से गले में अधिबन्धन ये सष तो भगवान् ने कहा नहीं है और न किसी शास्त्र में लिखा है, परन्तु अन्यथानुपपत्ति के वल से जैसे इनसे डोरे आदि से बांधने की बात सध जाती है, उसी प्रकार से इसी के बल पर मुखपर मुखवत्रिका को डोरे से बांधने की भी बात संघ' जाती है। मुखपर मुखवस्त्रिका के बांधने में ये कारण है-निरवद्य भाषा' का बोलना, वचनगुसि का समाराधान करना, संपातिम जीवों की रक्षा' का होना, सचित्तरज आदि के मुख में प्रवेश का निवारण होनो सचि.
जलकण के प्रवेश होने का निवारण होना, भाषासमिति का समाराधन होना, सप्तदशविध संयमगत वायुकाय संयम की रक्षा का होना साधु लिङ्ग का परिचय होना, अतिक्रम रज का निवारण होना, व्यतिक्रमकचवरादिका दूर होना, अतिचाररूप पंक (कीचड) की सफाई । रहना, अनाचार रूप गर्त (खडे) में पड़ने से रुकना, मिथ्यात्वदोष का કાને ધારણ કરવા માટે કાનમાં રાખવા તેમજ વસ્ત્રથી ગળામાં ગાઠ બાંધવિનું એ બધુ ભગવાને કહ્યું નથી તેમજ કેઈ શાસ્ત્રમાં લખ્યું નથી પરંતુ અન્યથાનપપત્તિના બળથી જેમ તેમાં દોરે–વિગેરે બાંધવાની વાત સિદ્ધ થઈ જાય છે, તે જ રીતે તેના બળથી જ મુખવાસિકાને પણ દેરાથી બાંધવાની વાત સિદ્ધ થઈ જાય છે. મોઢા ઉપર દેરા સાથે સુહપત્તિ બાંધે વાના કારણે નીચે મુજબ છે. નિરવ ભાષાનું બોલવું વચન ગુપ્તિનું સંરક્ષણ ન કરવું, સંપતિમ જીવેની રક્ષા કરવી, સચિત્ત રજ વિગેરેનું મોઢામાં પ્રવેશ થતાં તેનું નિવારણ થવું સચિત્ત જળ કણનું મે ઢામાં પ્રવેશ થતા રોકાવું ભાષા સમિતિનું આરાધન થવું ૧૭ પ્રકારના સંયમમાં રહેલ વાયુકાય સંયમિની રક્ષા થવી સાધુના ચિહ્નને પરિચય થવો અતિક્રમ આવવાવાળી રજનું નિવારણ થવું યતિક્રમ કચરા વિગેરેનું દૂર થવું અતિચાર રૂપ કાદવથી શુદ્ધ થવું અનાચાર રૂ૫ ખાડામાં પડતાં કાવું મિથ્યાત્વષથી હટવું અવિ
भ०१०
-