Page Text
________________
"प्रमेयमंन्द्रिका टीका श० १६ उ० १ सू०४ अधिकरणाधिकरणीनिरूपणम् २३ जीवे तहेव नेरइए वि' एवं यथैव जीवस्तथैव नैरयिकोऽपि, यथा जीवसामान्य. स्याविरत्यपेक्षया उभयस्वरूपत्वं कथितं तथैवाविरतिसद्भावात् नरयिकस्यापि अधिकरणी अधिकरणोभयस्वरूपत्वं संभवत्येवेति । कियत्पर्यन्तं जीवानामुभयस्वरूपत्वं वक्तव्यं तत्राह-एवं निरंतरं जाव वेमाणिए' एवं निरंतरं यावद्वैमानिका, भवनपरिमारभ्य वैमानिकपर्यन्तचतुर्विशतिदण्डकेपि जीवस्योभयस्वरूपत्वं वक्तव्यमेव अधिकरणी अधिकरणोमयस्वरूपत्वे कारणमविरतिरेव । अविरतिस्तु निरतिमज्जीवव्यतिरिक्त सर्वजीवेषु तिष्ठति इति अविरतिमत्वात् वैमानिकान्तो जीवोऽधिकरणी अपि अधिकरणमपीति भावः । पूर्व 'जीवोऽधिकरणी' इति कथितम् , अधिकरणी तु दूरवर्तिना स्थशकटायधिकरणेनापि स्यात् यथा अधिकरणरूप भी है । 'एवं जहेव जीवे, तहेव नेरइए चि' इस प्रकार जैसा जीव के विषय में इस सम्बन्ध को लेकर कथन किया गया है उसी प्रकार का कथन यहां पर भी कर लेना चाहिये । तथा च अधि. रति के सद्भाव से जिस प्रकार जीव सामान्य उभयरूप कहा गया है 'उसी प्रकार से अधिरति के सद्भाव से नैरयिक जीव उभयरूप होता है "एवं निरंतर जाच वेमाणिए' इस प्रकार से यह उभयरूपता भवनपति से लेकर वैमानिक पर्यन्त के चौबीस दण्ड़क में जीव के होती है अपिरति के सद्भाय से-ऐसा जालना चाहिये यह अविरत अवस्था विरतिमान जीव से अतिरिक्त सब जीवों में रहती है। अतः अविरतिमान् होने से वैमानिकान्त जीव अधिकरणी भी होता है और अधिकरणरूप भी होता है ऐसा समझना चाहिये 'जीव अधिकरणी होता है' ऐसा पहिले कहा गया है सो ऐसी अधिकरणी तो वह दूरवर्ती ३५ ५ छ. " एवं जहेव जीवे, तहेव नेरइए वि" से प्रभावी शत આ સંબંધીનું કથન જીવના વિષયમાં કરવામાં આવ્યું છે. એ જ પ્રમાણેનું કથન અહિયા પણ સમજી લેવું તેમજ અવિરતી (અપચ્ચખાણ)ના સદુભાવથી જે રીતે જીવને ઉભયરૂપ કહ્યો છે એ જ રીતે અવિરતીના સદૂભાવથી નારક ७१ ५ अय३५ डाय छे." एवं निरंतरं जाव चेमाणीए मे शतमा ઉભય રૂપતા ભવનપતિથી લઈને વૈમાનિક પર્યંતના ચોવીસ દંડકેમાના જીને હોય છે અવિરતીના સદુભાવથી એ પ્રમાણે સમજી લેવું આ અવિરત અવસ્થા નિરતિમાન જીવથી જુદા બધા જીવમાં રહેલી છે. તેથી અવિરતિમાન હોવાથી વૈમાનિકાન્ત સુધીના જીવ અધિકરણી પણ હોય છે. અને અધિકરણ રૂપ પણ હોય છે. એમ સમજી લેવું જીવ અધિકરણી હોય છે એ પ્રમાણે પહેલા કહ્યું છે. એવું અધિકરણીપણું તે તે દૂર રહેલા રશિકટ
| SR No. | 009322 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 12 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1968 |
| Total Pages | 714 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 45 MB |