________________
१४०
-
भगवतीय पृष्ट्वा सांभ्रान्तिकवन्दनकेन वन्दते नमस्पति यावत् प्रतिगतः, यावत्पदेनात्र वन्दित्वा नमस्थित्वा यामेव दिशं प्रादुर्भूतस्तामेव दिशं पर्यन्तस्य संग्रहः, अन्यदा तु स्वस्थचित्तः शक्रो भगवन्तं वन्दनादिकं कृत्वा ततः प्रश्नात् पृच्छति प्रश्नस्य च यथावदुत्तरं समवाप्य अवधार्य व स्वस्थचित्तेन बन्दनादिकं यावत् पर्युपासनादिकं कृत्वा ततो गच्छति कथमध चंचलचित्त इन अबभाममानः शक्रः प्रश्नमात्रं पृष्ट्वा त्वरितमेव गतस्तत्र किं कारणमिति गौतममश्नाशयः । भगवानाइ-'गोइमाई इत्यादि 'गोइमाइ समणे भगवं महावीरे' गौतम इति एवं रूपेण संबोध्य श्रमणो भगवान् महावीरः, 'भगवं गोयम एवं क्यासी' भगवन्तं गौतमम् एवमवादीद 'एवं खल्ल गोयमा !' एवं खल्लु गौतम ! 'तेणं कालेणं तेणं सनएणं' तरिमन काले तस्मिन् समये 'महासुक्के कप्पे महासमाणे विमाणे' महाशुने र.ल्पे महाकर यावत् चला गया है। यहां यावत्पद ले वंदित्ता नमंसिप्ला जामेव दिसं पाउभूए, तामेष दिलं 'हन पदों का संग्रह हुआ है। गौतम के इस प्रश्न का भाव ऐसा है कि देवेन्द्र देवराज शक जप आपकी वन्दनादिकरने के लिये आता था । तब वह शांत चित्त होकर आपसे प्रश्न पूछता था और आप से यथावत् उत्तर पाकर एवं उसे हृदय धारण कर स्वस्थचित्त से आपको वन्दनादिक क्रिया को एवं पर्युपासनादिक "क्रिया को करता था, फिर जाता था, पर आज क्या बात हुई है जो वह चंचलचित्त के जैसा प्रतीत होता हुआ केवल प्रश्न मान को पूछकर ही जल्दी से चला गया है इसके उत्तर में प्रभु ने कहा-'गोयमाइ समणे भगवं महावीरे' हे गौतम ! 'एवं खल गोयमा!' कारण ऐसा है'तेणं कालेणं तेणं समएण' उस काल में और उस समय में 'महासुक्के पन नमा२ ४१२ यावत् याये गये महियात' यथा "वंदित्ता नमंसिचा जामेव दिस पाउन्भूए, तामेव दिसं" से पहोना सब थयछे. ગૌતમના આ પ્રશ્નોને ભાવ એ છે કે દેવેન્દ્ર દેવરાજ શક્ર જ્યારે જ્યારે આપને વંદના વિગેરે કરવા માટે આવતા હતા ત્યારે ત્યારે તે શાંત ચિત્ત થઈને આપને પ્રશ્ન પૂછતા હતા અને આપની પાસેથી તેને યથાવત ઉત્તર મેળવીને અને તેને હદયમાં ધારણ કરીને રવસ્થ ચિત્તથી આપની વંદના વિગેરે ક્રિયા અને પપાસના વિગેરે ક્રિયા કરતું હતું અને તે પછી તે જતું હતું પરંતુ આજે શું છે. કે તે શક ભ્રમિત ચિત્તની જેમ કેવળ પ્રશ્ન પૂછીને જ જલદી જલદી ચાલ્યા ગયા છે. તેના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે છે 8-"गोयमाइ समणे भगवं महावीरे" है गौतम! “एवं खलु गोयमा ! तनु १२ मे छ । “वेणं कालेणं तेणं समएणं" अणे भने त समयभा "महा