________________
-
६०६
भेगवतीचे कायः । जीवास्तिकायः खलु भदन्त ! जीवानां किं प्रवर्तते ? गौतम ! जीवास्तिकाये खलु जीवः अनन्तानाम् आभिनिवोधिकज्ञानपर्यवाणाम् , अनन्तानां श्रुतज्ञानपर्यवाणाम् , एवं यथा द्वितीयशतके अस्तिकायोद्देशके यावत् उपयोगं गच्छति' उपयोगलक्षणः खलु जीवः। पुद्गलास्तिकायः खलु पृच्छा, गौतम! पुद्गलास्तिकाये खलु जीवानम् औदारिकवैक्रियाहारकतैनसकार्मणश्रोत्रेन्द्रियचक्षुरिन्द्रियघाणेन्द्रियजिह्वन्द्रियस्पर्शेन्द्रियमनोयोगवचोयोगकाययोगानमाणानां च ग्रहणं प्रवर्तते, ग्रहणलक्षणः खलु पुद्गलास्तिकायः ॥ १९७॥
टीका-अथ सप्तमं प्रवनद्वारमाह-'किमियं भंते !' इत्यादि । 'किमयं भंते ! लोएत्ति पवुच्चइ.१' गौतमः पृच्छति-हे भदन्त ! किम् अयं लोक इति मोच्यते, कस्तावत् लोकशब्दार्थः ? भगवानाह-'गोयमा ! पंचस्थिकाया, एसणं एवइए लोए ति पवुच्चइ' हे गौतम ! पञ्च अस्तिकाया, एप खलु पश्चास्तिकायसमूहः एतावत्को लोक इति मोच्यते, पश्चास्तिकायरूपो लोक शब्दार्थ इति भावः। तान् पश्चास्तिकायान प्रदर्शयति-तं जहा-धम्मत्यिकाए, अहम्मत्यिकाए जाव
प्रवर्तनद्वारवक्तव्यता'किमयं भंते ! लोएत्ति पवुच्चई' इत्यादि ।
टीकाथ-सूत्रकार ने इस सूत्रद्वारा सातवें प्रवर्तन द्वार का कथन किया है। इसमें गौतम ने प्रभु से ऐसा पूछा है-'किमयं भंते ! लोएत्तिपवुच्चई' हे भदन्त ! लोक शब्द का वाच्यार्थ क्या है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा' हे गौतम! 'पंचस्थिकाया, एस णं एवइए लोए त्ति पवुच्चई पंचास्तिकायरूप लोक शब्दका वाच्यार्थ है । अर्थात् पांच जो अस्तिकाय है-वे ही लोक रूप हैं। 'तं जहा' वे अस्तिकाय इस
-अपनाxt०यता"किमयं भंते ! लोएत्ति पवुच्चइ" त्याह
ટીકાથ–સૂત્રકારે આ સૂત્રમાં સાતમાં પ્રવર્તન દ્વારનું કથન કર્યું છે. આ વિષયને અનુલક્ષીને ગૌતમ સ્વામી મહાવીર પ્રભુને એ પ્રશ્ન પૂછે છે B-"किमयं भंते! लोए ति पवुच्चा ?" है सन् ! या શબ્દને વાગ્યાથે શું છે?
महावीर प्रभुन। उत्तर-" गोयमा! " गौतम!"पंचस्थिकाया एसणं एवइए लोए त्ति पवुच्चइ" Lal यातिय ३५ छे. सर २पाय मस्तिआय छ, तमा ४३५ छ. " तंजहा" पांय मस्तियो नाथ प्रमाणे छे-“धम्मस्थिकाए, अहम्मत्यिकाए, जाव पोग्गलस्थिकाए" (१) 4 -