________________
४५३
प्रचन्द्रिका ठीका श.९४ ३३०६ जमालिवक्तव्यतानिरूपणम्
'
१
कुशोपरिभागवर्त्तिजलबिन्दोः झटित्यध. पातित्वाचत्सदृशः, 'सुचिणगदंसणोचमे विज्जुल्लयाचंचले अणिच्चे सडगपडणविद्धंसणधम्मे पुत्रं वा पच्छात्रा अवस्सविपजदिपव्वे भविस्स स्वप्नगतदर्शनोपमः - स्वप्नकालदृश्यमानस्तुसदृशः, विद्युल्लताचञ्चल:- विद्युच्चमत्कारवदत्यन्तचपलः, अनित्यः अस्थायी, शटन पतनविध्वंसनधर्मः तत्र शटनं कुष्ठादिना अङ्गुलादिर्गलनं, पतनं बाह्लादेः स्वङ्गच्छेदादिना पात' विध्वंसनं नाशः एते धर्मा यस्य स तथा पूर्व वा पञ्चाद्वा अवश्य नियतो विपातव्यः परित्याज्यो मनुष्यभवो भविष्यति, ' से केस णं जाणइ अम्मता । के पुत्र गणयाए ? के पच्छा गमणयाए ?' हे अम्बताती ! तत् तस्मात् कारणात् अस्माकं मध्ये कोऽसौ खलु जानाति यत् कः पूर्व पित्रोः पुत्रस्य चान्योन्यतः विवक्षितगन्तव्यकालात् प्रथममेव गमनाय उत्सहते कः पूर्वबिन्दुके जैसा यह शीघ्र पतनशील है 'सुविणपदंसणोवने, विज्जुल्लया चंचले, अणिच्चे, सडणपडण० ' यह स्वप्न में देखी गई वस्तुओंके जैसा है, बिजली के चमत्कार के जैसा यह अत्यन्त चपल है, अस्थायी है, शटन, पतन, विध्वंसन धर्मवाला है; कुष्ठादिकों द्वारा अङ्गुली आदि अवयवोंका गल जाना इसका नाम शटन, तलवार आदि द्वारा बाहु आदिका कटकर गिर जाना इसका नाम पतन, एवं पर्यायान्तरित हो जाना इसका नाम विध्वंसन है । तथा यह मनुष्य भव आपसे पहिले या आपके बाद छोड़ना तो अवश्य होगा ही - तथा यह भी कौन जान सकता है कि हे मात तात ! हम लोगों के बीच में पहिले किसका मरण हो और बाद में किसका सरण हो, इसलिये आप जो ऐसा कह रहे हो
66
पतनशील छे, सुविगदंसणोवमे, विज्जुल्लयाच चले, अणिच्चे,
सडण पडण "
તે સ્વનમાં દેખેલી વસ્તુ સમાન છે, અને વિજળીના ચમકારા જેવા અત્યંત ચંચલ છે, અનિત્ય છે. તે સડવાના, પડવાના અને નાશ પામવાના ધમ ( સ્વભાવ ) વાળા છે. રક્તપીત્ત આદિ દ્વારા 'ગુલી આદિ અવયવનું જે ગલન થાય છે તેને શટન ( સડવાની ક્રિયા ) કહે છે, તલવાર અદિ દ્વારા હાથ પગ આદિને કાપીને ભૂમિપતિત કરવાની ક્રિયાને પતન કહે છે અને એક પર્યાયમાંથી મીજી પર્યાયમાં જવાની ક્રિયાને વિધ્વંસન (નાશ થવાની ક્રિયા ) કહે છે. તથા મનુષ્યભન્ન આપના મરણુ પહેલાં કે આપના મરણુ પછી મારે અવશ્ય છોડવા જ પડશે. હું માતાપિતા ! આપણામાંથી પહેલાં કાનું મરણુ થશે અને પછી કેતું મરણ થશે, એ વાત જાણવાને કાણુ સમ છે ? તે આપ એવું જે કહેા છો કે અમારા મૃત્યુ બાદ તું શ્રમઁણુ ભગવાન