________________
प्रमेयमन्द्रिका टी००९ ४०३२ सू०२ उद्वर्तनानिरूपणम्
१७
नैरयिका उद्वर्तन्ते निस्सरन्ति ?, भगवानाह - ' गंगेया ! संतरंपि नेरइया उन्नति, निरंतरंपि नेरइया उच्चट्टति ' हे गाङ्गेय ! सान्तरमपि नैरयिका उद्वर्तन्ते, अथ च निरन्तरमपि नैरयिका उद्वर्तन्ते ' एवं जाव थणियकुमारा' एवं नैरयिकवदेव यावत् असुरकुमाराः, नागकुमारा, सुपर्णकुमाराः, विद्युत्कुमाराः, अग्निकुमाराः, द्वीपकुमाराः, उदधिकुमाराः, दिशाकुमाराः, वायुकुमाराः स्तनितकुमारा सान्तरमपि उद्वर्तन्ते, निरन्तरमपि उद्वर्तन्ते । गाङ्गेयः पृच्छति - ' संतरं भंते ! पुढविका
होता है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं - ( गंगेया) हे गांगेय (संतरंपि नेरइया उच्चति, निरंतरंपि नेरइया उव्वद्वंति नारक जीव सान्तर भी निकलते हैं और निरन्तर भी निकलते हैं । ( एवं जाव धणियकुमारा इसी तरह से असुरकुमार, नागकुमार सुवर्णकुमार, विद्युत्कुमार, अग्निकुमार, दीपकुमार, उदधिकुमार, दिशाकुमार, वायुकुमार ओर स्तनितकुमार भी सान्तर और निरन्तर अपने उत्पत्ति स्थान से निकलते हैं।
अब गंगेय प्रभु से ऐसा पूछते हैं - ( संतरं भंते ! पुढविकाइया उव्वति, पुच्छा ) हे भदन्त ! पृथिवीकायिक जीव अन्तर- व्यवधान सहित अपने उत्पत्ति स्थान से निकलते हैं ? या अन्तर रहित निकलते है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं- (गंगेय) हे गांगेया ! (णोत्तरं पुढवि
( સમયાદિ રૂપ કાળની અપેક્ષાએ જે ઉદ્ધૃત્તનામાં ( નિષ્ક્રમણુમાં, નીકળવાની ક્રિયામાં ) વ્યવધાન–આતા પડે છે, તે ઉદ્ધૃત્તનાને સાન્તર ઉદ્ધૃત્તના કહે છે અને જે નિષ્ક્રમણમાં કાળને આંતરે પડતા નથી તે નિષ્ક્રમણને નિરંતર નિષ્ક્રમણુ કહે છે. સાન્તર અને નિર'તર પદે નિષ્ક્રમણુ રૂપ ક્રિયાનાં વિશેષજ્ઞે છે. )
महावीर अजुन! उत्तर - " गंगेया !" हे गांगेय ! ( सतरपि उव्वहति, निरंतर पि उब्वट्टति ) ने नार कवी नर भांथी निष्ङमाणु उरे छे, नीडजे छे, તે કાળના વ્યવધાન સહિત પશુ નિષ્ક્રમણુ કરે છે અને વ્યવધાન ( અંતરા ) रहित या निष्टुभाशु रे . ( एवं जाव थणियकुमारा ) प्रमाणे असुरडुभारी, नागञ्जभारी, सुवलु कुमारी, अग्निकुमारी, विद्युत्कुभाश, द्वीपकुमारी, ઉદધિકુમારે, દિશાકુમારા, વાયુકુમારી અને સ્તનિતકુમાર પણ તપાતાના ઉત્પત્તિ સ્થાનમાંથી સાન્તર પણ નીકળે છે અને નિર'તર પણ નીકળે છે.
गांगेय आयुजारना प्रश्न - ( सतर भवे ! पुढविकाइया उव्वहति, पुच्छा ) હું ભત્તુન્ત ! પૃથ્વીકાયિક જીવા પેાતાના ઉત્પત્તિ સ્થાનમાંથી સાન્તર ( આંતરા સહિત) નીકળે છે કે નિરંતર ( આંતરા રહિત) નીકળે છે ?
भ० मे