________________
भगवतीसूत्रे
१०
नातिनिकटे अदूरप्रत्यासन्ने उचित स्थाने इत्यर्थः स्थित्वा उपविश्य श्रमण भगवन्तं महावीरम् एवं वक्ष्यमाणप्रकारेण अवादीत् - 'संतरं भंते! नेरड्या उववज्जंति निरंतर नेरइया उववज्जंति ?' हे भदन्त ! किम् सान्तरम् अन्तरेण व्यवधानेन सहितं यथा स्यात् तथा सान्तरम् उत्पत्तिक्रियाविशेषणम्, समयादिकालापेक्षया सविच्छेदं सविरहं नैरयिकाः उपपद्यन्ते ? उत्पत्तिं लभन्ते ? किम्वा निरन्तरं नास्ति अन्तरं व्यवधानं यस्मिन् कर्मणि तत् यथास्यात्तथा, समयादिकालापेक्षया विच्छेदरहितं नैरयिका उपपद्यन्ते इति प्रश्नः तत्र चै केन्द्रियाणामनुसमयं सततमविच्छेदेनोत्पादात् निरन्तरत्वम्, अन्येषां तूत्पादविरहस्यापि भावात् सान्तरत्व निरन्तरत्वं - चावसेयमित्यभिप्रायेण भगवानाह - ' गगेया । संतरंपि नेरख्या उववज्जेति निरंतरंपि नेरइया उववज्र्ज्जति ' हे गाङ्गेय ! नैरयिकाः सान्तरमपि समयादिकालापेक्षया सविच्छेदमपि उपपद्यन्ते जायन्ते, अथ च निरन्तरमपि सततं विच्छेदरहितमपि
महावीर के पास यथोचित स्थान पर ठहर कर फिर उन्होंने भ्रमण भगवान् महावीर से इस प्रकार कहा - पूछा - ( संतरं भंते! नेरइया उबवज्र्ज्जति, निरंतरं नेरझ्या उववज्र्ज्जति) हे भदंत ! नैरयिक सांतर उत्पन्न होते हैं या निरन्तर उत्पन्न होते हैं ? जिस उत्पत्ति में समयादिकरूप काल का व्यवधान होता है - वह उत्पत्ति सान्तर, और जिसमें ऐसा व्यवधान नहीं होता है वह निरन्तर उत्पत्ति कहलाती है । सान्तर और निरन्तर ये दोनों उत्पत्तिरूप क्रिया के विशेषण हैं । इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं - ( गंगेया ! संतरंपि नेरख्या उववज्जंति, निरंतरं पि नेरइया उववज्जंति ) हे गाङ्गेय ! नैरयिक समयादिरूप काल के व्यवधान से भी उत्पन्न होते हैं और विना काल के व्यवधान से भी उत्पन्न होते हैं
નહીં અને બહુ સમીપ પણ નહીં એવા ઉચિત સ્થાને ચેાભીને તેમણે શ્રમણ भगवान महावीरने पूछयु - ( संतर भंते ! नेरझ्या स्ववज्जति, निरंतर नेरइया उवयज्जति ? ) डे लहन्त ! नारी सान्तर उत्पन्न थाय छेडे निरंतर उत्पन्न થાય છે ? ( જે ઉત્પત્તિમાં સમયાકિ રૂપ કાળનું વ્યવધાન (આંતરા) પડે છે, તે ઉત્પત્તિને સાન્તર ઉત્પત્તિ કહે છે. જે ઉત્પત્તિમાં એવું વ્યવધાન (मांतरे। ) पडतु नथी, ते उत्पत्तिने निरन्तर ( सगातार ) उत्पत्ति हे छे. ) સાન્તર ’ અને ‘ નિરન્તર ’ આ અન્ને પદ્મ ઉત્પત્તિરૂપ ક્રિયાના વિશેષ છે. महावीर अभुना उत्तर - ( गंगेया ! संतरपि नेरइया उववज्जति, निर तरपि नेरइया उववज्जति ) हे गांगेय ! नारी समयाहि ३५ जना व्यव ધાનથી (આંતરાથી ) પણુ ઉત્પન્ન થાય છે અને કાળના વ્યવધાન વિના પણ
4