Page Text
________________
५८०
भगवतीस
इत्यादि, किंमहालयः खलु भदन्त ! जम्बूद्वीपो द्वीपः किमाकार भावमत्यवतारः खलु भदन्त ! जम्बूद्वीपो द्वीपः प्रज्ञप्तः ? गौतम ! अय खलु जम्बूद्वीपो द्वीपः सर्वद्वीपसमुद्राणां सर्वाभ्यन्तरकः सर्वक्षुद्रको वृत्तः, कापूपसंस्थानसंस्थितो वृत्तः, रथचक्रवालसंस्थानसंस्थितो वृत्तः, पुष्करकर्णिकासंस्थानस स्थितो वृत्तः, पतिपूर्णचन्द्र संस्थानसंस्थितः प्रज्ञप्तः, एकं योजनशतसहस्रम् आयामविष्कम्भेण इत्यादि । जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तेर्व्याख्याया अवधिमाह - यावत् तत्र जम्बूद्वीपे द्वीपे सपूर्वापरेण पूर्वेण नदीवृन्देन सह अपरं पश्चिमं नदीवृन्दमिति सपूर्वापरं तेन चतुर्दशशतसहस्राणि चतुर्दशलक्षाणि, पट्पञ्चाशत् सहस्राणि च सलिला महानद्यो भवन्ति इति आख्यातम् जम्बूद्वीपे पूर्व नदीवृन्दसहितं पश्चिमनदीवृन्दं पट्पञ्चाशत्सहस्राधिकचतुर्द्दशलक्षसंख्यकं कथितमिति भावः तत्र भरतैरवतयोर्गङ्गासिन्धुरक्तारक्तवत्यः प्रत्येकं
सठि पण, ए जोयणसय सहस्सं आयाम विक्खंभेणं ) इत्यादि । इस पाठ का भाव इस प्रकार से है-गौतम ने प्रभु से ऐसा पूछा है कि हे भदन्त | यह जम्बूद्रीप नाम का द्वीप कितना बड़ी है ? इसका आकार कैसा है ? इसके उत्तर में प्रभु ने ऐसा कहा है कि - हे गौतम ! यह जम्बूद्वीप नामका द्वीप एक लाख योजन का विस्तार वाला है । समस्त द्वीप और समुद्रों के बीच में यह है । दूसरे और द्वीपों की अपेक्षा यह छोटा है । गोल थाली के समान इसका संस्थान है। इसमें छह कुलाच
पर्वत और भरतादि सात क्षेत्र हैं। इसके बीच में एक लाख योजन ऊँचा सुमेरु पर्वत है गंगा सिन्धु आदि १४ लाख छप्पन हजार नदियाँ इसमें बहती हैं | इत्यादि । यहां जो नदियों की संख्या १४ लाख छप्पन हजार कही गई है सो वह इस प्रकार से है भरत क्षेत्र में गंगा, सिन्धु संठिए वट्टे, पडिपुण्णचंदसठाणसंठिए पण्णत्त, एगं जोयणसयसहस्सं आयाम विक्खभेणं ) इत्यादि. या सूत्रपाहनो लावार्थ नीचे प्रभा छे
ગૌતમ સ્વામીના પ્રશ્ન હું ભઇન્ત ! જમૂદ્રીપ નામના દ્વીપ કેટલે માટે છે ? તેના આકાર કેવા છે ? મહાવીર પ્રભુના ઉત્તર-હૈ ગૌતમ ! આ જ ખૂદ્દીપના વિસ્તાર એક લાખ ચેાજનના છે. આ દ્વીપ સમસ્ત દ્વીપા અને સમુદ્રોની વચ્ચે આવેલા છે. બીજા દ્વીપેા કરતાં તે નાના છે. તેના આકાર ગાળ થાળીના જેવા છે. તેમાં ૬ કુલાચલ પર્યંત અને ભરતાદિ સાત ક્ષેત્ર છે. તેની વચ્ચે એક લાખ ચેાજનની ઊંચાઈવાળા સુમેરુ પર્વત છે. ગગા, સિંધુ વગેરે ૧૪૫૬૦૦૦ નદીઓ તેમાં વહે છે.” તે ૧૪૫૬૦૦ નદીઓના હિસાબ નીચે પ્રમાણે સમજવાભરત ક્ષેત્રમાં ગગા અને સિંધુ, આ બે નદીએ વહે છે. ઐરાવત ક્ષેત્રમાં રસ્તા અને રક્તવતી, આ બે નદીઓ વહે છે. આ પ્રત્યેક નદીને મળનારી
| SR No. | 009317 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 784 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 46 MB |