________________
प्रमैयचन्द्रिका टीका श०९ उ०१ सू०१ जम्बूद्वीपस्वरूपनिरूपणम् ५७९ वर्तते ? किंसंस्थितः किमाकारः खलु भदन्त ! जम्बूद्वीपो द्वीपः ? भगवानाह'एवं जंबुद्दीवपन्नत्ती भाणियन्या जाव एवामेव सपुवावरेणं जंबुद्दीवे दीवे चोइससलिलासयसहस्सा छप्पन्नं च सहस्सा भवंतीतिमक्खाया' हे गौतम ! एवं वक्ष्यमाणरीत्याऽत्र जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिः भणितव्याः, तथाचोक्तम्-केमहालएणं भंते! जंबुद्दीवे दीवे, किमागारभावपडोयारे णं संते ! जंबुद्दीवे दीवे पण्णत्ते ? गोयमा ! अयं णं जंबुद्दीवे दीवे सव्वदीवसमुद्दाणं सचमंतरए, सव्वखुड्डाए, बट्टे तेल्लापूयसंठाणसंठिए बट्टे रह चकवालसंठाणसठिए बट्टे, पुक्खरकन्नियासंठाणसंठिए बट्टे, पडिपुन्नचंदसंठाणसंठिए पण्णत्ते, एगं जोयणस यसहस्सं आयामविक्खंभेणं' दीवे ? किं संठीए णं भंते ! जंबुद्दीवे दीवे ) हे भदन्त ! किस प्रदेश में जम्बूद्वीप नामका द्वीप है ? तथा यह जंबूद्वीप नामका द्वीप कैसे आकार वाला है ? इसके उत्तर में प्रभु ने उनसे कहा (एवं जंबुद्दीवपन्नत्ती भाणियव्वा, जान एवामेव सपुव्वावरेणं जंबुद्दीचे दीवे चोद्दस सलिलासयसहस्सा छप्पन्नं च सहस्सा भवंतीतिमक्खाया) हे गौतम ! इस विषय को जानने के लिये यहां जम्बूद्वीपप्रज्ञप्ति का पाठ कहना चाहिये -और वह पाठ यहां "वहां जम्बूद्वीप में पूर्व पश्चिम में १४ वें लाख छप्पनहजार नदियां बहती हैं" यहां तक का कहना चाहिये-ग्रहण करना चाहिये। इसके पहिले का पाठ वहां पर इस प्रकार से है-(के महालए णं भंते ! जवुद्दीवे दीवे, किमागारभावपडोयारे णं संते ! जंतुहीवे दीवे पण्णत्ते ? गोयमा ! अय णं जंबुद्दीवे दी वे सम्बदीव सद्दाणं सम्भंतरए, सव्वखुड्डाए, वढे, तिल्ल पूयसंठाणसंठिए वढे, रहचक्कवाल संठाणसंठिए वट्टे, पुक्खर कण्णियासंठाणसंठिए वट्टे, पडिपुण्णचंदसंठाजबुद्दीवे दीवे ? ) महन्त ! भूद्वीप नाभना द्वी५ ४या प्रदेशमा मासा છે ? હે ભદન્ત ! જમ્બુદ્વીપને આકાર કે છે?
मडावीर प्रसुन उत्तर-( एव जवुद्दोव पन्नत्ती भाणियव्वा, जाव एवामेच सपुवावरेण जंबुद्दीवे दीवे चोइस्स सलिलासयसहस्सा छप्पन्न च सहसा भवतीतिमक्खाया" से गौतम ! मा विषयतुं समस्त ४थन ४ पूदी५ प्रतिभा કહ્યા પ્રમાણે સમજવું. જમ્બુદ્વીપ પ્રજ્ઞપ્તિનું “ જ બુદ્વીપમાં પૂર્વપશ્ચિમે ચૌદ લાખ છપ્પન હજાર નદીઓ વહે છે,” અહીં સુધીનું કથન ગ્રહણ કરવું જોઈએ. આ थन पाठ त्या नीय प्रभा माये। छ-(के महालए ण भंते ! जंबुहोवे दीवे ? किमागारभावपडोयारे ण' भते! जबुद्दीवे दीवे पण्णत्ते ? गोयमा ! अयं णं जबुद्दीवे दोवे सव्वदीवसमुदाणं सम्भंतरए, सव्वखुडाए, पट्टे, तिल्ल पूयसंठाणसठिए पट्टे, रहचकवालसंठाणसठिए वढे, पुक्खरकणिया सठाण