________________
३४०
भगवतीस्त्र कियच्चिरं भवति ? इति पृच्छा, भगवानाह- गोयमा ! सव्यवंधतरं जहण्णेणं अट्ठारस सागरोवमाइं वासपुहुत्तमभहियाई, उक्कोसेणं अणंतं कालं वणस्सइकालो' हे गौतम ! जीवस्य तथाविधे पुनरपि आनतदेवत्वे सति आनतदेववैक्रियशरीरप्रयोगस्य सर्ववन्धान्तरं जघन्येन अष्टादश सागरोपमानि वर्षपृथक्त्वाभ्यधिकानि उत्कृष्टेन अनन्तं कालं वनस्पतिकालरूपं भवति, तथाचानतकल्पवासीदेवः उत्पत्ती सर्ववन्धकः, स चाष्टादशसागरोपमानि तत्र स्थित्वा ततश्च्युतो वपृथक्त्व मनु. प्येषु स्थित्वा पुनस्तत्रैवोत्पन्नः प्रथमसमये चासौ सर्ववन्धकः, इत्येवं रीत्या सर्वदेवलोक के देव के वैक्रिय शरीरप्रयोग का बन्धान्तर काल की अपेक्षा कितना होता है ? उत्तर में प्रभु कहते हैं-(गोयना) हे गौतम! (सव्ववंधतरं जहण्णेणं अट्ठारससागरोक्माई वासपुत्तमम्भहियाई उक्कोसेणं अणंतं कालं वणस्सइकालो) कोई जीव आनत स्वर्ग का देव होकर पुनः अन्यत्र जन्म पाकर पुनः उसी आनत स्वर्ग का देव हो जाय तो ऐसी स्थिति में उसके वैक्रिय शरीर का सर्ववन्धान्तर जघन्य से वर्षपथक्त्व अधिक अठारह सागरोपल का होता है और उत्कृष्ट से वनस्पति कालरूप अनन्त काल का होता है । कोई जीव आनतकल्प का देव हुआ, वह प्रथम समय में वैक्रिय शरीर का सर्वबंधक होकर वहां १८ सागरोपम तक रहा बाद में वहां से चव कर वर्षपृथक्त्व तक मनुष्यपर्याय में रह कर पुनः उसी आनत देवलोक का देव हो गया और वह वहां प्रथम समय में वैक्रिय शरीर का सर्वबंधक हुआ। इस तरह से पूर्व
महावीर प्रभुना उत्त२-" गोयमा ! ॥ ॐ गौतम ! “ सव्ववधतरं जहम्णेण अद्वारससागरोवभाइ वास हुत्तममहियाइ, उकासेणं अणतंकालं वणस्सइ कालो" | 4 मानत वसभi Gत्पन्न , त्यांथी 24वीन अन्य સ્થળે ઉત્પન્ન થાય અને ત્યાંથી મરીને ફરીથી આનત દેવલોકમાં ઉત્પન્ન થઈ જાય, તે એવી પરિસ્થિતિમાં તેના વિકિય શરીરનું સર્વબંધાન્તર જઘન્યની અપેક્ષાએ ૧૮ સાગરોપમ કરતાં અધિક વર્ષથગૃકત્વ પ્રમાણ (બેથી લઈને નવ વર્ષ પર્યન્તના સમયને વર્ષપૃથકત્વ પ્રમાણુકાળ કહે છે) અને ઉત્કૃષ્ટની અપેક્ષાએ વનસ્પતિકાળ રૂપ અનંતકાળનું હોય છે. જેમકે કઈ જીવ આનત કલ્પમાં દેવની પર્યાયે ઉત્પન્ન થયો. તે પ્રથમ સમયમાં વૈકિય શરીરને સર્વ બંધક થઈને ત્યાં ૧૮ સાગરોપમ પર્યન્ત રહ્યો. પછી ત્યાંથી ચ્યવને વર્ષપૃથકત્વ પર્યન્ત મનુષ્ય પર્યાયમાં રહીને ફરીથી આનત દેવલોકમાં દેવની પર્યાયે ઉત્પન્ન થઈ ગયે અને ત્યાં પ્રથમ સમયમાં વૈકિય શર રને સર્વબંધક થશે. આ