________________
३०८
भगवती एक समयं देरावधे जहण्णेणं एक समयं उक्कोसेणं अंतोमुहत्तं' हे गौतम ! वायुकायिकैकेन्द्रियवैक्रियशरीरपयोगस्य सर्ववन्ध एक समयम् , देशवन्धो जघन्येन एक समयम् , उत्कृष्टेन अन्तमुहूर्तं भवति, तत्र वायुसैदारिकशरीरी सन् वैक्रिय गतस्ततः प्रथमसमये सर्ववन्धको द्वितीयसमये च देशबन्धको भूत्वा मृतः, इत्येवं जघन्येनैकोदेशबन्धसमथः, उत्कृष्टेन तु अन्तर्मुहूर्तम् , तथाहि-चैक्रियशरीरेण स एव यदाऽन्तर्मुहूर्तमानमास्ते तदोत्कर्पण देशवन्धोऽन्तर्मुहर्तम् , लब्धिवैक्रियशरीरिणो जीवतोऽन्तर्मुहूर्तात्परतो न वैक्रियशरीरावस्थानमस्ति, पुनरौदारिकशरीरस्यैवावश्यं(गोयमा ) हे गौतम । (सव्वबंधे एक समयं, देसवंधे जहण्जेणं एक्कं समयं उक्कोसेणं अंतोमुहुत्तं) वायुकायिक एकेन्द्रिय का जो वैक्रियशरीर होता है-उसके उसका सर्वबध एक समय का होता है-और देशबंध जघन्य से एक समय का और उत्कृष्ट से अन्तर्मुहर्त का होता है। वायुकायिक जीव औदारिक शरीरधारी होता है परन्तु जब वह विक्रियावाला बनता है तब उसके वैक्रियशरीर का सर्वबंध एक समय का होता है-और देशबंध का समय जघन्य से एक समय का और उत्कृष्ट से अन्तर्मुहूर्त का होता है। अन्तर्मुहर्त के होने का कारण यह है कि वायुकायिक जीव वैक्रियशरीर के साथ एक अन्तर्मुहर्त तक ही रह सकता है-अधिक नहीं-क्यों कि जो जीव औदारिक शरीर के साथ लब्धिविक्रिया वाले होते हैं-वे उस से विक्रिया में अधिक एक अन्तर्मुहूर्ततक ही रहते हैं-इस से अधिक समय तक नहीं। इसके बाद तो वे
महावीर प्रभुना उत्तर-(गोयमा ! सव्वत्र धे, एक्क' समय, देसबंधे, जहण्णेण एक्कं समयं, उक्कोसेण अंतोमुहुत्तं ) है गीतम! वायुडीयिर मे. ન્દ્રિયના વૈકિયશરીર પ્રયોગને સબંધ એક સમય હોય છે અને દેશબંધ ઓછામાં ઓછા એક સમયને અને વધારેમાં વધારે અન્તર્મુહર્ત હોય છે. વાચકાયિક જીવ દારિક શરીરધારી હોય છે, પણ જ્યારે તેઓ વિકિયાવાળા બને છે ત્યારે તેમના વક્રિયશરીરને સબંધ એક સમય હોય હોય છે. અને દેશબંધને જઘન્યકાળ એક સમયને અને ઉત્કૃષ્ટકાળ અંતમુહૂતને હિોય છે. દેશબંધને ઉત્કૃષ્ટકાળ એક અન્તર્મુહૂતને કહેવાનું કારણ એ છે કે વાયુકાયિક જીવ વૈકિય શરીર સાથે એક અન્તમુહૂર્ત સુધી જ રહી શકે છેવધારે સમય રહી શકતા નથી, કારણ કે જે જીવ દારિક શરીરની સાથે વશ્વિવિકિયાવાળા હોય છે, તે જીવે ને વિક્રિયામાં વધારેમાં વધારે એક અંતમુહૂર્ત સુધી જ રહે છે-તેના કરતાં વધુ સમય રહેતા નથી. ત્યાર બાદ