Page Text
________________
भगवतीस्त्र प्रश्नः, तथा च श्रुतप्रत्यनीकाः कियन्तः प्रज्ञप्ताः ? भगवानाह-गोयमा ! तओपडिणीया पण्णत्ता' हे गौतम ! त्रयः प्रत्यनीकाः श्रुतस्य विरोधिनः प्रज्ञप्ताः, तानेवाह-'तं जहा-सुत्तपडिणीए, अत्थपडिणीए, तदुभयपडिणीए' तद्यथासूत्रमत्यनीकः, अर्थप्रत्यीक, तदुभयमत्यनीकः, तत्र सुत्रस्य व्याख्येयस्य मूलसूत्रस्य प्रत्यनीको विरोधी सूत्रप्रत्यनीकः, अर्थस्य सुत्रव्याख्यानरूपस्य अभिधेयस्य प्रत्यनीको विद्वेपी अर्थप्रत्यनीका, तदुभयस्य सूत्रार्थो भयरूपस्य प्रत्यनीको विद्वेपी तदुभयमत्यनीका उच्यते, तेपा प्रत्यनीकता चेत्थम्
" काया क्या य तेच्चिय ते चेव पमायअप्पमायाय ।
मोक्खाहिगारियाणं, जोइसजोणीहि किं कज्जं ? " ॥ १ ॥ छाया-कायेन वचसा च ते चैव प्रमादिनः, अप्रमादिनश्च ।
मोक्षाधिकारिणां ज्योतिष्कयोनिभिः किं कार्यम् ।
इत्यादिरूपेण दूपणोद्भावनरूपा बोध्या। गौतमः पृच्छति-'भावं ण भंते । पडुच्च पुच्छा?' हे भदन्त ! भावं खलु प्रतीत्य आश्रित्य पृच्छा प्रश्नः ? तथा च भावप्रत्यनीकाः कियन्तः प्रज्ञप्ताः ? इति प्रश्ना, भगवानाह-' गोयमा! तोहैं ? उत्तर में प्रभु कहते है-'गोयमा' हे गौतम ! 'तओ पडिणीया. पण्णत्ता' श्रुत के विरोधी तीन कहे गये हैं-'तं जहा' जो इस प्रकार से हैं-'सुत्तपडिणीए, अत्यपडिणीए, तदुभयपडिणीए ' सूत्रप्रत्पनीक, अर्थप्रत्यनीक और तदुभयप्रत्यनीक जो व्याख्येय मूलसूत्र का प्रत्यनीक विरोधी होता है वह सूत्रप्रत्यनीक है सूत्र व्याख्यानरूप अर्थ का अभिधेय का-जो विरोधी होता है वह अर्थप्रत्यनीक है। सूत्र और अर्थ इन दोनों का जो विरोधी-विद्वेषी होता है वह तदुभय प्रत्यनीक है।
अब गौतमस्वामी प्रभु से ऐसा पूछते हैं-'भावं ण भंते ! पडुच्च पुच्छा' हे भदन्त ! भाव के विरोधी कितने कहे गये हैं-उत्तर
गौतमस्वामीना प्रश्न-" सुयण्ण भते ! पडुच्छ पुच्छा" ७ महन्त ! श्रुतना विरोधी ८ ४ा छ ? उत्तर--" गोयमा ! " गौतम ! “ तओ पडिणीया पणत्ता-त' जहा" Qत प्रत्यनीता नाय प्रेमाणे त्रय प्रशार हा छ -“सुत्तपडिणीए अत्थपडिणीए, तदुभयपडिणीए " १ सूत्र प्रत्यनी, २ અર્થ પ્રત્યેનીક અને ૩ તદુભય પ્રત્યેનીક વ્યાખ્યય મૂળ સૂત્રના વિરોધીને સૂત્ર પ્રત્યેનીક કહે છે. સૂત્ર વ્યાખ્યાનરૂપ અર્થને અભિધેયને–જે વિરોધી હોય છે તેને અર્થ પ્રયનીક કહે છે, સૂત્ર અને અર્થ, એ બનેના વિરોધીને તદુભય પ્રત્યેનીક કહે છે.
वे. शीतभस्वामी महावी२असुन मे न पूछे छ है-" भावण' भंते ! पहुच्च पुच्छा" महन्त ! भावना विरोधी डेटा ४ा छ १ तन। त्तर
| SR No. | 009317 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 784 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 46 MB |