________________
प्रबन्द्रिका टीका शं. ८ . ८ सू ६ सूर्य निरूपणभू
૪૨
भावः, तदाह - उद्गमनमुहूर्ते - उदयकाले दूरे च बहुव्यवहिते देशे वर्त्तमानावपि मृले च सन्निहिते देशे दृश्येते प्रतीयेते, एवमेव 'लेस्साभिवादेणं
वियसि मूळे मध्याह्न
"
दूरे यदीसंति' लेश्याऽभितापेन तेजसोऽभितापेन मध्यान्तिक काले मूले च आसन्ने देशे वर्तमानावपि दूरे च बहुव्यवहिते देशे दृश्येते प्रतीयेते, मध्याह्ने हि अत्यासन्नत्वात् सूर्यों तेजसा प्रतपतः, तेजःप्रतापे च दुर्दृश्यत्वेन प्रत्यासन्नतराचपि तौ दूरमतीतिं जनयतः इति भावः एवं 'लेस्सापडिघालणं अत्थमणमुत्तंसि दूरेय मूले य, दीसंति ' लेश्याप्रतिघातेन तेजसः प्रतिघातेन अस्तमनमुहूर्ते अस्तसमये ' दूरे च ' - अत्यन्तव्यवहिते देशे वर्तमानावपि तो सूर्यो 'मुळे च ' अत्यन्तसन्निहिते देशे दृश्येते प्रतीयेते, लेश्याम तिघाते सुखदृश्यतया स्वरूपेण दूरस्थावपि सूर्यै आसन्नप्रतीतिं जनयतः, इति भावः, 'से तेणट्टेणं गोयमा ! एवं बुच्च - जंबुद्दीवेणं दीवे सूरिया उग्गमणमुत्तंसि दूरे य, मूले य दीसंति, जाव अत्थमण० जाव दीसति ' हे गौतम । तत् तेनार्थेन, एवमुच्यतेयोग्य हो जाते हैं - इसलिये वे स्वरूपतः दूर रहने पर भी समीप हैं इम प्रकार की प्रतीति द्रष्टाजन के लिये अपने उदयकाल में कराते हैं । इसी तरह से (लेस्साभितावेणं मज्झतिय मुत्तसि मूले य, दुरे य दीसंति) मध्याह्नकाल में जब सूर्य आ जाते हैं तब वे अपने तेज से पूर्णरूप में तपने लगते हैं - अतः ऐसी स्थिति में वह दुर्दश्य बन जाते हैं । सो वे अत्यासन्न होने पर भी बहुत दूर द्रष्टाजन के लिये करता है । ' एवं लेस्सापडिघाए णं अत्थमणं अत्थसमुहन्तंसि दुरे य, मूल् य दीसंति' इसी तरह से सूर्य जब अस्त होते लगते हैं-तब वे अपने तेज के प्रतिघात से सुखदृश्य होने के कारण स्वरूपतः दूरस्थ होने पर भी आसन्न है इस प्रकार की प्रतीति द्रष्टाजन के लिये कराते हैं । ' से तेणट्टेणं गोग्रमा ! एवं दुच्चई जंबुद्दीवे णं दीवे सूरिया उग्गमणमुहत्तंसि दुरे य मूले दीसंति, जाव अत्थमण जाव दीसंति ' इस कारण हे गौतम | ાજનને તે અન્ને સૂર્ય નજીકમાં હાવાનેા ભાસ તેમના ઉદયકાળે થાય છે. मने (लेस्साभितावेण मज्झतियमुहुत्त सि मूले य दूरे य दीसंती ) मध्याह्नमणे અન્ને સૂ પાનાના તેજથી પૂર્ણ રીતે તપવા લાગે છે. તેથી એવી સ્થિતિમાં તેએ દુસ્ય ( સુખપૂર્વક દેખી ન શકાય એવા ) બની જાય છે તેથી તેએ नलमा डोवा छता पशु हेमनारने हर डोवानो लास पुरावे छे. ( एवं लेस्सापडिधार णं अत्यमण मुहतसि दूरे य मूले य, दीसंति ) अध्यक्षजनी भेस અસ્તકાળે પણ પેાતાના તેજના પ્રતિઘાતથી તે બન્ને સૂર્ય સુખપૂર્વક દેખવા ચાગ્ય હેાવાથી, ખરેખર દૂર હોવા છતા પણુ દ્રાજનને સમીપમાં હોય એવે ભાસ થાય છે.