________________
७०८.
. भगवतीअत्रे विराधको वा ? हे गौतम ! स आराधकः, नो विराधकः 'एत्थवि ते चेव अट्ठ आलावगा भाणियव्या जाव नो विराहए' अत्रापि ग्रामानुग्रामन्यतिव्रजनविषयेऽपि ते चैव उपर्युक्ताश्चत्वार असंमाप्त विषयकाश्चत्वारश्च से प्राप्तविषयका अष्ट आलापका भाणितव्या यावत् नो विराधकः' इत्यन्तस्, ‘एवं रीत्या नियंन्यस्याराधमत्वं प्रतिपाद्य निर्गन्थ्या आराधकत्वं प्रतिपादयति-'निग्गंथी ए य गाहाबइकुलं पिंडवायपडियाए अणुपरिट्ठाए अन्नयरे अकिच्चट्ठाणे पडि सेविए' निर्गन्थ्या श्रमणया साध्व्या च गृहपतिकुलं पिण्डपातपतिज्ञया आहाग्ग्रहणेच्छया अनुप्रविष्टया अन्यतरद् एकतमम् अकृत्यस्थानं प्रतिसेवितम्, मनु कहते हैं - हे गौतम ! ऐसी स्थिति होने पर भी वह निर्गन्ध अषण आराधक ही है विराधक नहीं। इस विषय में भी असंप्राप्त विषयक ४ आलापक और संप्राप्तविषयक ४ आलापक इस प्रकार आठ आलापक कहना चाहिये। और ये आठ आलापक 'यावत् वह विराधक नहीं है। यहां तक कहना चाहिये ! इस तरह यहां तक निन्थ अमण में आराधकता प्रतिपादन करके अब सूत्रकार निर्गन्धी-साध्वीमें इसी विषयको लेकर आराधकताका प्रतिपादन करते हैं इलमें गौतम प्रभुसे ऐला पूछते हैं- 'लिग्गंथीए य गाहावाकुल पिंडवायपडियाए अणुपविट्ठाए अनयरे अकिचठाणे पडिस्लेविए' गाथापतिके घर पर आहार लेनेकी इच्छासे गई हुई किसी साध्वीके द्वारा यहि किमी एक अकृत्यस्थानका प्रतिसेवन बन गया होवे- તેને ઉત્તર આપતા મહાવીર પ્રભુ કહે છે કે હે ગૌતમ! એવી પરિસ્થિતિમાં તેને આરાધક જ માની શકાય વિરાધક માની શકાય નહીં' આ વિષયને અનુલક્ષીને પણ અસંપ્રાપ્ત [ સ્થવિર પાસે પહોંચી ન શકેલા] નિર્ચ ય વિષેના ચાર આલાપક અને સ પ્રાપ્ત [સ્થવિર પાસે પહોંચી ચૂકેલા નિગ્રંથ વિષેના ચાર આલાપક. એમ કુલ આઠ આલાપક કહેવા જોઈએ આ રીતે અહીં સુધીના વિવેચન દ્વારા શ્રમનિર્ચ થમાં સૂત્રકારે આરાધકતાનું પ્રતિપાદન કર્યું છે, હવે તેઓ નિઝ ધી [ સાવી ] માં પણ એજ પરિરિથિતની અપેક્ષા આરાધતાનું પ્રતિપાદન કરે છે–
હવે સાધ્વની અપેક્ષાએ ગૌતમ સ્વામી મહાવીર પ્રભુને એવો પ્રશ્ન પૂછે છે કેनिग्गंथीए य गाहावइकुल पिडायाडियाए अणुप विद्वाए अन्नयरे- अकिञ्चट्ठाणे पडिसेविए 'ध स्थने ३२ माडा आसिन था ये ४ सादी द्वारा । मे भइत्यस्याननु अतिसेवन १४ गाय, तीसे णं. एवं भवड' : मने त्या२,