________________
L
चन्द्रिका टी. श. उ. ५ सू.२ स्थूलपाणातिपातप्रत्याख्याननिरूपणम् ६३७" तिपातम् एकविधेन करणेन प्रतिक्रामन कुर्वन्तं नानुजानाति नानुमोदयति वचसा ४८, अहवा करेंत णाणुजाण कायसा ४९' अथवा एकविधं प्राणा तिपातम् एकविधेन करणेन प्रतिक्रामन् कुर्वन्तं कानुजानाति नानुमन्यते कायेन ४९, अथ वर्तमानकालिकप्राणातिपातमत्याख्यानमुद्दिश्य गौतमः पृच्छति 'पडुप्पन' संवरेमाणे किं तिविद्धं तिविदेणं संवरेइ ?" हे भदन्त श्रमणोपासकः देशविरतिसम्पन्नः प्रत्युत्पन्न - वर्तमानकालिकं स्थूलं माणातिपात irst देशविरत्या निरुन्धन् कुर्वन् इत्यर्थः, किं त्रिविधं करणकरणानुमोदनलक्षणं त्रिप्रकारकं प्राणातिपात त्रिविधेन मनःचचः कायलक्षणेन संवृणोति 2 वह एकविध प्राणातिपात का एकविध से प्रतिक्रमण करता है तब वह प्राणातिपात करनेवाले की अपने वचनसे प्रशंसा नहीं करता है । 'अहवा करंतं णाणुजाणइ कायसा ४९' अथवा वह जब एकविध प्राणातिपातका एकविध से प्रतिक्रमण करता है तब वह अपने शरीर से प्राणातिपात करनेवाले की प्रशंसा नहीं करता है इस प्रकार ये अतीतकाल संबंधी प्राणातिपातके प्रतिक्रमण को लेकर ४९ भंग यहां तक कहे गये हैं !
अब गौतमस्वामी वर्तमानकालिक स्थूलं प्राणातिपात के प्रत्याख्यान को लेकर प्रभु से पूछते हैं- 'पप्पन्न संवरेमाणे किं तिविह तिविहेणं संवरे ?" हे भदन्त ! श्रमणोपासक देशविरति संपन्न श्रावक वर्तमान कालिक स्थूल प्राणातिपातको देशविरति के प्रभाव से नहीं करता हुआ क्या विविध माणातिपातका कृत, कारित, अनुमोदना रूप तीनप्रकार के प्राणातिपात का मन, वचन, काय रूप त्रिविध से संवर करता है ?
6
અનુમેદના મનથી કરતા નથી अहवा करतं णाणुजाण वयसा ४८' (८) स्था એક પ્રકારના પ્રાણાતિપાતનુ એક પ્રકારે પ્રતિક્રમણ કરશે શ્રાવક, પેાતાના વચન દ્વારા आणातिपात अनारनी अशा अथवा अनुमोना तो नथी 'अहचा करंत णाणुजाण कायसा ४९' (८) अथवा प्रहारनो प्रतियातनु मेरे प्रतिभाग કરતા શ્રાવક પાતાના શરીરથી પ્રાણાતિપાત કરનારની અનુમેાદના કરતેા નથી. આ રીતે ભૂતકાળ સંખ ધી પ્રાણાતિપાતને અનુલક્ષીને અહીં સુધીમાં ૪૯ ભગ ખતાવવામાં આવ્યા છે હવે ગૌતમ સ્વામી વર્તમાનકાલિક સ્થૂલ પ્રાણાતિપાત પ્રત્યાખ્યાનને अनुाक्षीने, प्रभुने या प्रमाणे प्रभु,छे- 'पप्पन्नं संवरेमाणे किं तिचिह तिविहेणं संत्ररेइ ? डे लहन्त ! हेशविरतिवान श्रम (भाव) डे ? हे विरतिना, अलावधीવ’માનકાલિક સ્થૂલ પ્રાણાતિપાત કરતે નથી, તે શું ત્રિવિધ પ્રાણાતિપાતના (કૃત, કારિત અને અનુમેદના રૂપ ત્રણ પ્રકારના પ્રાણાતિપાતના) ત્રિવિધ (મનથી, વચનથી અને हायथा) स्व२ ४२, ३ महावीर प्रभु तेता उत्तर आयता आहे, हे गौतम!