________________
५७४
भगवतीमो मिच्छादसणवत्तियाणय कयरे कयरेहितो अप्पा वा, वहुया वा, तुल्ला वा, विसेसाहियां वा ? गोयमा ! सन्मत्यो वा मिच्छईसणवत्तियाओ किरियाओ' एतासां खलु भदन्त ! आरम्भिकीणाम्, पारिग्राहिकीणाम्, अप्रत्याख्यानिकीनाम्, मायाप्रत्ययिकीनाम्, मिथ्यादर्शनात्ययिकीनाञ्च, कतमा कतमाभ्योऽल्पा वा, वहुका वा, तुल्या वा, विशेषाधिका या? गौतम ! सर्वस्तोका मिथ्यादर्शनप्रत्ययियः क्रियाः, मिथ्यादृष्टीनामेव जीवानां तासां सद्भावात, 'अपञ्चक्खाणकिरियाओ विसेसादियाओ' 'अप्रत्याख्यानकयरे हितो अप्पा बा, बहुया बा तुल्ला वा, विसेसाहिया वा ? गोयमा ! मबत्योवा मिच्छादसणवत्तियाओ किरियाओ अपचक्वाणकिरियाओ विसंसाहियाओ परिग्गहियाओ रिलेसाहियाओ,आलियाआ किरियाओ विसेसाहियाओ, मायावत्तियाओ विसेसाहियाओ' यह है । सो यहां तक क्रियाओंके विषयका कथन जानना चाहिये. तात्पर्य कहनेका यही है कि- गौतम स्वामी प्रभुसे ऐसा पूछते हैं कि- हे भदन्त ! इन आरंभिकी, पारि अतिकी, अप्रत्याख्यानिकी, मायापत्ययिकी, और मिथ्यादर्शनमत्ययिकी क्रियाओंके बीच कोनसी क्रियाएँ किन क्रियाओं की अपेक्षा अल्पाहें ? वहत हैं ? तुल्य है ? और कोनमी क्रियाएं विशेषा धिक हैं ? उत्तर में पसु कहते है-हे गौतम ! सबसे कम मिथ्यादर्शन प्रत्ययिकी क्रियाएँ हैं। ये क्रियाएँ लिच्यादृष्टिजीबों में ही पायी जाती हैं। अप्रत्याख्यानक्रियाएँ इनकी अपेक्षा विशेषाधिक हैं। मायागतियाण, मिच्छादसणवत्तियाण य कयरे कयरे हितो अप्पा वा, वहुया वा, तुल्ला वा, विसेसाहिया वा? गोयमा ! सव्वत्थोवा मिच्छादसणवत्तियाओ किरियाओ, अपचक्खाणकिरियाओ विलेसाहिओ परिग्गहियाओ विसेसाहियाओ आरंभियाओ किरियाओ विमेसाहियाओ मायावत्तियाओ विसेसाहियाओ' महा सुधाना ४यन ६२यिामाना विषयनु नि३५ ४२वाम। माव्यु छ, એમ સમજવું. આ કથનનું તાત્પર્ય નીચે પ્રમાણે છે –.
ગૌતમ સ્વામી મહાવીર પ્રભુને એવો પ્રશ્ન પૂછે છે કે “હે ભદન્ત ! આ આર ભિકી, પરિગ્રહકી, અપ્રત્યાખ્યાનિકી, માયામત્યયિકી અને મિયાદન પ્રત્યયિકા કિયાએમાથી કઈ કઇ ક્રિયાઓ કઈ કઈ ક્રિયાઓ કરતાં અલ્પ છે? કઈ ક્રિયાઓ કઈ ક્રિયાઓ કરતાં અધિક છે? કઈ કઈ ક્રિયાઓ કઈ કઈ ક્રિયાઓની સમાન છે ? અને કઈ ક્રિયાઓ વિશેષાધિક છે ?'
મહાવીર પ્રભુ કહે છે કે- “હે ગૌતમ ! સૌથી અલ્પ મિથ્યાદર્શન પ્રત્યયિકી કિયાઓ છે મિસ્યા દષ્ટિ જીવોમાં જ આક્રિયાઓને સભાવ હોય છે અપ્રત્યાખ્યાન ક્રિયાઓ તેના કરતા વિશેષાધિક હોય છે. કારણકે તે ક્રિયાઓ સાવ મિથ્યાષ્ટિ