Page Text
________________
१३८. ."'.. . . ।
स्थानायो' अथवा-यक्षाविष्टाम्-यक्षेण देवविशेषेण आविष्टा आस्थिता ताम् । यक्षाघेशस्तु पूर्वभववैरादिना भवति । तदुक्तम्--
"पुव्वभरवेरिएणं, अहवा रागेण रागिया संती। .. .. एएहि जक्खइहा, “ कहिया सिरि जिणयरिदेहि ॥१॥ .... छाया--पूर्वभाववैरिकेग अथवा रागेण रागिता सती। . . .
एताभ्यां यक्षाविद्या कथिता श्री जिनवरेन्द्रः ॥इति । __ अथवा-उन्मादमाप्ताम्-उन्मादः चितानवस्थितिः, तं प्राप्ता ताम् | उन्मादो पक्षावेशो मोहनीयश्चेति द्विविधो भवति । तत्र यक्षावेशः पूर्वगतः । अयं मोहनीयो बोध्यः । अयंच रुपाङ्गदर्शनेन पित्तमूर्छयावा भवति । तदुक्तम्-- शत्रुको जीतने से मनुष्य मत्त होता हैं अथवा वह साध्वी यक्षाविष्ट हो जाय, देवविशेषसे आस्थित हो जाय-पक्षावेश तो पूर्वभवके वैर आदि से हो ही जाती है। कहानी है-" पुचभववेरिएणं" इत्यादि। : जिनेन्द्रदेवने इन दो कारणोंसे. माध्वीको यक्षाविष्टा कहा है, या तो वह किसी पूर्वभवके वैरी देव आदिसे आक्रान्त हो जाय या किसी विशेष रागसे अनुरक्त हो जाय तो ऐसी स्थितिमें वह यक्षांविष्टा कहीं जाती है अथवा जो वह साध्वी उन्मादको प्राप्त हुई हो । चित्तकी अन. पस्थितिका (विक्षेप)नाम उन्माद है; इस उन्मादको स्थिति में वह आगई हो, उन्माद यक्षावेश और मोहनीयके भेदसे दो प्रकारका होता है, यक्षाधेश रूप उन्माद तो ऊपर प्रकट करही दिया गया है, यह मोहनीय रूप 'અથવા તે સાથ્થી જ્યારે યક્ષાવિષ્ટ થઈ જાય એટલે કે તેમના શરીરમાં થ નામના દેવવિશેષને પ્રવેશ થવાને કારણે તે સાધ્વી જ્યારે ઉન્મત્ત બની જાય ત્યારે તેને અવલંબન આદિ રૂપે સહારે આપનાર સાધુ જિનાજ્ઞાને वि२०५४ शाता नथी. " पुत्वभववेरिएण" त्याहि
- જિનેશ્વર ભગવાને એવું કહ્યું છે કે નીચેના બે કારણોને લીધે સાધ્વીને યક્ષાવિષ્ટા કહેવાય છે–(૧) કઈ પૂર્વભવના વેરી દેવાદિને શરીરમાં પ્રવેશ થવાથી અથવા (૨) કઈ વિશેષ રાગ વડે અનુરક્ત થઈ જાય, તે એવી સ્થિતિમાં તેને યક્ષાવિષ્ટા કહેવામાં આવે છે. તે
અથવા જ્યારે કોઈ સાથ્વી ઉન્માદાવસ્થામાં-ચિત્તભ્રમની હાલતમાં હોય ત્યારે પણ તેને સહારે દેનાર સાધુ જિનાજ્ઞાને વિરાધક થતો નથી. ઉન્મા
બે પ્રકારે કહ્યા છે–ચક્ષાવેશ રૂપ ઉન્માદ–તેનું સ્વરૂપ ઉપર સ્પષ્ટ કરવામાં આવ્યું છે. (૨) મઠનીય રૂપ ઉન્માદ-ચિત્તભ્રમ રૂપ આ - ઉમાદ રૂપગ
| SR No. | 009310 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1965 |
| Total Pages | 773 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 43 MB |