Page Text
________________
सुधा टीका स्था०४ उ०२ ० ५९ एक-कति सर्वशब्दानां प्ररूपणम्
७२९
स्थापनार्थकं स्थापनया - सर्वमेतदिति कल्पनया सर्व स्थापना सर्वकम् - अक्षादि सर्वे द्रव्यम् । २ ।
आदेश सर्वकम् - आदेशनमा देश :- व्यवहारः, तस्मात् सर्वं तदेव, व्यवहार सर्वमित्यर्थः, आदेशसर्वता च बहुतरे पधाने वा भवति, दृश्यते च लोके यथापरिगृहीतभक्तमध्याद् बहुतरे भुक्तेऽल्पे चावशिष्टे सर्वभक्तं भुक्तमिति, ग्रामप्रधानेषु पुरुषेषु गतेषु अप्रधानेषु चावस्थितेषु 'सर्वो ग्रामो गत' इति च व्यवहारः | ३ | नाभी है । स्थापना सर्वकम् " जिस किसी पदार्थमें “ सर्व " ऐसी जो स्थापना आरोप कर ली जाती है वह स्थापना सर्वक है, जैसे- अक्षा दिको में " सर्व " ऐसी स्थापना करली जाती है।
"
"
46
आदेश सर्वक " -- आदेश नाम व्यवहारका है, इस व्यवहार से जो सर्व मान लिया जाता है वह आदेश सर्वक है । यह आदेश सर्वता बहुतर में, या प्रधान में होती है । जैसे- लोकनें जब कि भोज्यपङ्क्तिमें अधिक आदमी जीप जाते हैं और थोडेसे बचे रहते हैं, तब लोग कह दिया करते हैं कि सब जीम गये। अथवा -- जितना भोजन तैयार किया गया है उसमें से जब अधिकतर भोजन खरच लिया जाता है और थोडा बाकी बचा रहता है । तो ऐसा व्यवहार देखा जाता है कि सब भोजन खा लिया गया है यह आदेशकी अपेक्षा सर्वता है ।
ऐसे ही जब ग्राम प्रधान पुरुष चले जाते हैं और अप्रधान पुरुष रहभी जाते हैं, तो भी सब ग्रांम चला गया ऐसा व्यवहार होता है, यह प्रधानकी अपेक्षा सर्वना है ३ ।
""
,
” જે કે ઈ પદાર્થ માં “ સવ” એવી જે સ્થાપના આરેપણા ४२वामां आवे छे, तेने ' स्थापना सर्व'' छे मरे अक्षाहि मां 'सर्व' એવી સ્થાપના કરવામાં આવે છે. “ आदेश सर्वक " महेश मेटसे व्यवहार તે વ્યવહારની અપેક્ષાએ જેને સ*' માની લેવામાં આવે છે તેને ‘ આદેશ સવ કહે છે આ આદેશસતા બહુતરમાં અથવા પ્રધાન ( મુખ્ય ) માં હાય છે. જેમકે કોઇ ભાજન સમારમમાં અધિક માણસાએ જમી લીધું હાય અને થેડાને જ જમવાનું ખકી હાય ત્યારે એવું કહેવામા આવે છે કે સવ લેાકેા જમી ગયા છે અથવા જેટલુ ભાજન તૈયાર કરાવ્યું હાય તેના અધિ કતર ભાગ વપરાઈ ગયા હોય અને ઘણા થાડા ભાગ વધ્યું. હૈય, ત્યારે એમ કહેવામાં આવે છે કે સઘળી રસાઈ ખવાઈ ગઈ છે આ પ્રકારની સતાને આદેશની અપેક્ષ એ સતા કહે છે એ જ પ્રમાણે કાઇ સભામાંથી મુખ્ય મુખ્ય માણસા ચાલ્યા જાય અને સામાન્ય માણુસેા જ બાકી રહેત્યારે પણ એવું કહેવામાં આવે છે કે सौ यादया गया " मा प्रधाननी अपेक्षाओ ( सर्वत) छे.
स- ९२
| SR No. | 009308 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 822 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 47 MB |