Page Text
________________
सुधा टीका स्था० ४ उ. २ सू०४८ लोकस्थितिनिरूपणम् छाया-चतुर्विधा लोकस्थितिः प्रज्ञप्ता, तद्यथा-आकाशप्रतिष्ठितो वातः १, वातप्र. तिष्ठित उदधिः उदधिपतिष्ठिता पृथिवी पृथिवीप्रतिष्ठिता-स्त्रसाः स्थावराः माणाः ४।। सु० ४८॥
टीका-" च उबिहा लोगट्टिई " इत्यादि-लोकस्य-क्षेत्ररूपस्य स्थितिःव्यवस्था लोकस्थितिः, सा चतुर्विधा प्रज्ञप्ता, तद्यथा-आकाशप्रतिष्ठित:-आकाशेमतिष्ठितः-व्यवस्थित आकाशप्रतिष्ठितः, वातः-तनुवातघनवात रूपः पत्रनः ?, तथा वातपतिष्ठित:-वायुप्रतिष्ठितः, उदधिः-समुद्रः घनोदधिरूपः २, उदधिमतिष्ठिता-घनोदधिव्यवस्थिता पृथिवी-रत्नप्रभादिका, पृथिवीप्रतिष्ठिताः त्रसाः
आदिको जो लोकस्थितिका परिज्ञान होता है, इस बातको प्रकट करते हैं, अर्थात्-कालस्थितिका कथन करते हैं। ___" चउम्विहा लोगहिई पण्णत्ता" इत्यादि
सूत्रार्थ--लोकस्थिति चार प्रकारकी कहो गईहै, जैसे-आकाश प्रतिष्ठितवात १, वातप्रतिष्ठित उद्धि २, उद्धि प्रतिष्ठित पृथिवी, ३, पृथिवी प्रतिष्ठित प्रस स्थावरजीव ४। ____टीकार्थ-क्षेत्ररूप लोककी व्यवस्थाका नाम लोकस्थिति है, यह लोकस्थिति भी चार प्रकार कही गई है, उसका भाव ऐसा हैआकाशमें-तनुवात और घनवातरूप जो पवन प्रतिष्ठित है, वह आकाश प्रतिष्ठितवात है । घनोदधिरूप समुद्र जो वायुप्रतिष्ठित है, वह वात प्रतिष्ठित उदधि है, तथा-घनोदधि व्यवस्थित जो रत्नप्रभा आदिक पृथिवियां हैं वे उद्धि प्रतिष्ठित पृथिवी है । तथा पृथिवी प्रतिष्ठित जो एकेन्द्रिय और द्वीन्द्रियादिक जीव हैं वे पृथिवी प्रतिष्ठित वस स्थावर કેને લેકસ્થિતિનું પરિજ્ઞાન હોય છે આ સંબંધને અનુલક્ષીને હવે સૂત્રકાર सोस्थितिनुं ४थन ४२ छे “ चउव्विहा लोगठिई पण्ण चा" त्याह
સૂત્રાર્થ-લેકસ્થિતિ ચાર પ્રકારની કહી છે. જેમકે-(૧) આકાશ પ્રતિતિવાત, (२) पाततितिधि , (3) हघि प्रतिष्ठित पृथ्वी अने (४) पृथ्वी प्रति છિત ત્રસ સ્થાવરજીવ
ટીકાઈ-ક્ષેત્રરૂપ લેકની વ્યવસ્થાનું નામ લેકસ્થિતિ છે. તે લેકસ્થિતિ પણ ચાર પ્રકારની કહી છે, તેનું સ્પષ્ટીકરણ આ પ્રમાણે છે–
(૧) આકાશમાં તનુવાત અને ઘનવાત રૂપ જે વાયુપ્રતિષ્ઠિત છે, તેનું નામ આકાશ પ્રતિષિત વાત છે. (૨) ઘને દધિ રૂપ સમુદ્ર જે વાયુપ્રતિષ્ઠિત છે, તેનું નામ વાતપ્રતિષ્ઠિત ઉદધિ છે. (૩) ઘને દધિ વ્યવસ્થિત. જે રત્નપ્રભા આદિ પૃથ્વીઓ છે, તેમને ઉધિ પ્રતિષિત પૃથ્વી કહે છે. (૪) પૃત્રી પ્રતિષ્ઠિત
| SR No. | 009308 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 822 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 47 MB |