Page Text
________________
सुधा टीका स्था० ४३०२ सू० ४६ व्याघातस्वरूपनिरूपणम् उञ्छस्य सामुदानिकस्य गवेपयिता भवति ४। इत्येतैश्चतुर्भिः स्थानः निर्गन्थानां वा निग्रन्थीनां वा यावत् समुत्पद्यते । सू० ४६ ॥
टीका-" चउहिं ठाणेहि " इत्यादि-चतुर्भिः-चतुःसंख्यैः स्थान:-अनु. पदं वक्ष्यमाणैः स्यादि कथाचतुष्टयरूपकारणैः, निर्ग्रन्थानां-साधूनां वा, नि: न्थीनां वा-साध्वीनां वा, अस्मिन्-चतुर्थारकलक्षणे उपलक्षणाचतुर्थारकजन्मवतां पञ्चमारकलक्षणेऽपि च समये, अतिशेष-शेपाणि-मतिप्रभृति चक्षुर्दर्शनादीनि, उन्छ जोकि अनेक घरोंसे संगृहीत होता है उसका सम्यक् गवेषयिता होते हैं ४ । इस प्रकारके इन चार कारणोंसे निर्गन्ध-निर्ग्रन्थियोंको ज्ञानदर्शन उत्पन्न होते हैं। टीकार्थ--यहां चार स्थानरूप कारण स्त्रीकथा आदि लिये गये हैं " इस समय" पदसे आरकका समय और चौथे आरकमें उत्पन्न हुवे मनुष्योंका समय पश्चम आरकका लिया गया है जो ज्ञानदर्शन सोऽवयोध आदि गुणों द्वारा मति आदि ज्ञानोंसे, तथा-चक्षु दर्शन आदि दर्शनोंसे विशिष्ट होता है। वह अतिशेषपदसे गृहीत हुवा है, ऐसा वह अतिशेष ज्ञान दर्शन और केवल दर्शनरूप होता है। "समुत्पत्तुकामम्" ऐसा जो पद यहां आया है उसका तात्पर्य उत्पन्न होनेकी इच्छायाला होता है । परन्तु ज्ञानादिकोंमें अभिलाषाका अभाव रहता है । अतःइस पद से उत्पत्तिके योग्य होते हुवे ऐसा अर्थ लिया गया है, तथाच चतुर्थ आरकके समयमें और उपलक्षणसे चतुर्थ आरकमें जन्मे हुवे કે જે અનેક ઘરમાંથી ગ્રહણ કરવામાં આવે છે તેના તેઓ સમ્યક ગષયિતા હોય છે
ટીકાઈ––નિJથાદિમાં જ્ઞાનદશન ઉત્પન્ન ન થવાના સ્ત્રીકથા આદિ કારણે બતાવ્યાં છે. આ સમય” પદ દ્વારા આરાને સમય તથા ચોથા આરામાં ઉત્પન્ન થયેલા અને પાંચમાં આરામાં પણ હૈયાતિ (અસ્તિત્વ) ધરાવતા માણસને સમય ગૃહીત થયેલ છે. જે શાનદર્શન સર્વ અવબોધ આદિ ગુણે દ્વારા મતિજ્ઞાન અદિ જ્ઞાનેથી અને ચક્ષુદર્શન આદિ દશનેથી જ પડે છે એવા જ્ઞાનને “અતિશેષ” પર દ્વારા ગ્રહણ કરવામાં આવ્યું છે. એવું તે અતિશેષ જ્ઞાનદર્શન કેવળજ્ઞાન અને કેવળદર્શન રૂપ હોય છે. " समुत्पत्तकामम् " सारे सूत्रा४ मी मा०ये। छे तन मथ "त्पन्न થવાની ઈચ્છાવાળે” થાય છે. પરંતુ જ્ઞાનાદિકમાં અભિલાષાને અભાવ હોય છે, તે કારણે તેને અર્થ “ઉત્પત્તિને ચેપગ્ય હોવા છતાં” લેવામાં આવેલ છે.
ચોથા આરાના સમયમાં અને ઉપલક્ષણની અપેક્ષાએ ચોથા આરામાં
| SR No. | 009308 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 822 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 47 MB |