Page Text
________________
सुधा टीका स्था०४ उ०२ सू० ४२ वृषभदृष्टान्तेन पुरुषजात निरूपणम् ६०१
,
" एवामेवे "त्यादि - एवमेव ऋषभदेव, पुरुषजातानि चत्वारि प्रज्ञप्तानि तद्यथा - एकः - कश्चित् पुरुषः, जातिसम्पन्नो भवति किन्तु कुल सम्पन्नो नो भवति, शेषं भङ्गत्रयं सुगमम् इत्थमेवाग्रिमदृष्टान्तसूत्राणि सदाष्टन्तिकानि पञ्च वोध्यानि । तत्र जातिकुलसंयुक्तमूत्रवत् जातिवल- जातिरूपसंयोगेन सूत्रद्वयम् २ | तथा-कुलबल कुलरूपसंयोगेन सूत्रद्वयम् ४। पुनश्च - चलरूपसंयोगेनैकं सूत्रमिति पञ्च ५। एवं सामान्यसूत्र - जातिकुत्रसंयुक्तसूत्र संमेलनेन सप्त सूत्राणि ७ जातानि । ० ४२ । प्रकार कहे गये है । इन में कोई एक पुरुष ऐसा होता है माता की विशुद्ध जाति वाला तो होना है पर विशुद्ध पिता के वंश वाला नहीं होता है. यह प्रथम भङ्ग है, इसी प्रकार से शेष तीन भङ्गों को भी जान लेना चाहिये. क्योंकि वे सुगम हैं । इसी प्रकार से आगे के दृष्टान्त सूत्र ५ - भी दान्तिक सूत्रों के साथ घटा लेना चाहिये । जाति- और कुल इनके संयुक्त सूत्रों की तरह जाति-बल, जाति-रूप के संयोग से भङ्गा बनाने के लिये २-दो सूत्र हैं, पुनः- कुल बल - कुलरूप इनके संयोग से २ - दो सूत्र हैं, पुनः- यल-रूप, के संयोग से एक सूत्र हैं, इस प्रकार से ये ५ सूत्र हैं । इसी तरह से सामान्य सामान्य सूत्र जाति-कुल- संयुक्त सूत्रों को सम्मिलित हो जाने से ये -७ सात सूत्र हो जाते हैं । सू४२ ।
पुरुषना यागु "लतिस पन्न-नो सस यन्न " इत्यादि यार प्रहार उद्या - (૧) કાઈ પુરુષ એવા હોય છે કે જે માતાની અપેક્ષાએ તેા વિશુદ્ધ જાતિ. વાળા ડાય છે, પણ પિતાની અપેક્ષાએ વિશુદ્ધ જાતિવાળા હાતા નથી. આ પહેલે વિકલ્પ છે, બાકીના ત્રણે વિકાના ભાવા પણુ એ જ પ્રમાણે સમજી લેવા. એ જ પ્રમાણે પછીના પાંચ દૃષ્ટાન્તસૂત્રને પણ કાન્તિક પુરુષ સાથે ઘટાવી લેવા. જાતિ અને કુલના ચેાગથી ચાર ભાંગા અને છે. જાતિ અને ખળના ચેગથી ચાર ભાંળા બને છે અને જાતિ અને રૂપના ચેાગથી ચાર ભાંગા મને છે. આ રીતે જાતિ સાથે અનુક્રમે કુલ, ખળ અને રૂપના ચૈત્રવાળા ત્રણ સૂત્ર છે. એ જ પ્રમાણે કુળ અને ખળના ચેગથી તથા કુળ અને રૂપના ચેાગથી ચાર ચાર ભાંગાવાળા એ સૂત્ર ખને છે અને ખલ અને રૂપના સયેાગથી ચાર ભાંગાવાળું એક સૂત્ર ખને છે. આ રીતે ૧ સામાન્ય સૂત્ર, જાતિ સાથે કુળ, ખલ અને રૂપના ચેગવાળાં ૩ સૂત્ર, કુળ સાથે ખળ અને રૂપના ચેાગવાળાં એ સૂત્ર અને બળ સાથે રૂપના ચેગવાળુ ૧ સૂત્ર મળીને કુલ છ સૂત્ર થાય છે. આ વાત ટીકામાં આપેલ કાઠામાં સમજાવી છે—
જાતિ, કુળ, ખળ અને રૂપ આ પ્રત્યેકના એક એક ભાંગાવાળુ’ સામાન્ય सूत्र, तेना मां पडेल समन्. ॥ सु. ४२ ॥
स ७६
| SR No. | 009308 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 822 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 47 MB |