________________
स्थानाङ्गसूत्रे "चत्तारि अपडिसलीणा" इत्यादि-अप्रति संलीनाश्चत्वारः प्रज्ञप्ताः तद्यथामनोऽप्रतिसंलीन:-मन सम्यनिरोधरहितः । एवं वाकायेन्द्रियेष्वपि वाच्यम् । ॥ सू० ३९॥
पूर्वमप्रतिमलीनः प्रोक्तः, सतु दीन एव भवतीति दीनं चतुर्भङ्गया निरूपयन् सप्तदशसूत्रीमाह___मूलम्-चत्तारि पुरिसजाया पण्णत्ता, तं जहा-दीणं णाममेगे दीणे १, दीणे णाममेगे अदीणे २, अदीणे णाममेगे दाणे ३, अदीणे णाममेगे अदीणे ४ । १ ।
चत्तारि पुरिसजाया पण्णत्ता, तं जहा--दीणे णाममेगे दीणपरिणते १, दीणे णाममेगे अदीणपरिणते २, अदीणे णाममेगे दोणपरिणते ३, अदीणे णाममेगे अदीणपरिणते । ४।२।
चारि पुरिसजाया पण्णता, तं जहा-दीणे णाममेगे दीण रूवे १, ह ।४।३। एवं दीणमणे ४, ४, दीणसंकप्पे ४, ५, दीणपन्ने ४, ६, दीणदिट्टी ४,७, दीणसीलायारे ४, ८, दीणववहारे ४,९।
चत्तारि पुरिसजाया पण्णत्ता, तं जहा-दीणे णाममेगे दाण "चत्तारि अपडिसंलीणा" इत्यादि। यहां जो पुनः मनो प्रतिसंलीन आदि के भेदसे चार अप्रतिसंलीन कहे गये हैं। उनका तात्पर्य ऐसा है जो मनको सम्यक् प्रकारसे निरोध करनेसे रहित है, वह मनः अप्रतिसंलीन है इसी तरहका कथन वाक्-काय एवं इन्द्रियोंके निरोध सम्बन्धमें भी कर लेना चाहिये ॥ सू० ३९ ॥ खेवा. " चत्तारि अपडिसलीणा." त्याहि-मप्रतिसताना मनः मप्रतिसदीन આદિ ચાર ભેદ કહ્યા છે, તે ચાર ભેદનું સ્પષ્ટીકરણ આ પ્રમાણે છે
જે મનને સમ્યક પ્રકારે નિરોધ ( નિગ્રહ) કરવાથી રહિત હોય છે, તેને મનઃ અપ્રતિસંલીન કહે છે. એ જ પ્રકારનું કથન વા, કાય અને ઇન્દ્રિચેના નિવેધ વિષે પણ સમજી લેવું જોઈએ. એ સૂ. ૩૯ છે
