________________
स्थानागर तथा-" अद्धाकाल: " अद्धा-समयावलिकादि कालविशेषः, तद्रूपःकालोऽद्धाकालः, कालो हि वर्णप्रमाणकालादिष्वपि वर्तते , तस्मात् सोऽद्धाशब्देन विशिष्यते । अयं च सूर्यक्रियाविशिष्टो मनुष्यक्षेत्रान्तर्वर्ती दिवसादिसमयरूपो ज्ञेयः । उक्तं च" सूरकिरियाविसिट्ठो गोदोहाइकिरियासु निरवेक्खो ।
अद्धाकालो भन्नइ समयक्खेत्तंमि समयाई । १ । समयावलियमुहुत्ता दिवसमहोरत्तपक्खमासा य ।
संवच्छरजुगपलिया सागर ओसपिपरियट्टा ॥२॥" छाया-" सूर्यक्रियाविशिष्टो गोदोहादिक्रियासु निरपेक्षः ।
अद्धाकालो भण्यते समयक्षेत्रे समयादिः ।। समयावलिकामुहूताः दिवसाहोरात्र पक्षमासाश्च ।
संवत्सरयुगपल्याः सागरोत्सर्पिणीपरावर्ताः ।२।" इति, सर्वोऽपि कालोऽद्धाकालविशेषएव, किन्वत्र चतु:स्थानानुरोधात्. शिष्यबुद्धिवैशद्यार्थ वा चतुर्विधः प्रोक्तः ।
इति कालनिरूपणम् । (सू० २६) इत्यादि । तथा-" अद्धाकाल " सभय आवलिका आदिरूप जो काल है वह अद्वाकाल है । कालका विशेषण जो अद्धा रखा है वह वर्ण परिणाममें आगत कालरूप वर्णकी व्यावृत्तिके लिये रक्खा गया है । यह अद्वाकाल सूर्यकी क्रियासे जाना जाता है और ढाइ द्वीपमें ही इसका सद्भाव कहा गया है, यह दिवसादिरूप होता है। कहाभी है"सुरकिरियाविसिहो" इत्यादि । जितनाभी काल है वह अद्धाकाल विशेषरूप ही है, किन्तु-यहां चतुःस्थानके अनुरोधसे वा-शिष्य धुद्धिके वैशद्यके लिये उसे चार प्रकारका कहा गया है। सू० २६ ॥
અદ્ધાકાલ–સમય, આવલિકા આદિ રૂપ જે કાળ છે તેનું નામ અદ્ધાકાળ છે અહીં કાળનું વિશેષણ અદ્ધા રાખવાનું કારણ એ છે કે વર્ણ परिणाममा २ ४४३५ (अ) व मावे छ, तनी यावृत्ति (निजा२९१) २ નિમિત્તે આ વિશેષણ કાળ સાથે જવામાં આવ્યું છે. આ અદ્ધાકાળ સૂર્યની ક્રિયાથી જાણી શકાય છે, અને અઢી દ્વીપમાં જ તેનો સદૂભાવ હોય છે. તે हिवस माहि३५ डाय छे. ४युं ५ छ - 'सूरकिरिया विसिठ्ठो” त्यादि. જેટલા કાળ છે તે અદ્ધાકાળ વિશેષરૂપ જ છે, પણ અહીં ચાર સ્થાનકેને અધિકાર ચાલતું હોવાથી અથવા શિષ્યબુદ્ધિના વૈશને માટે તેને ચાર प्रश्न! यो छ । सू. २१ ॥
