Page Text
________________
सुधा टीका स्था० उ०१ सू० २४ समेष्टिवाद निरूपणम्
५३५ टीका-" चउबिहे दिद्विवाए " इत्यादि-दृष्टिवादः-दृष्टयो दर्शनानिनेगमादयो नयाः, तानि उद्यन्ते-उच्यन्तेऽत्रेति दृष्टिवादः । यद्वा 'दृष्टिपात' इतिच्छाया, तत्पक्षे दर्शनानि पतन्ति-अवतरन्ति यत्रेति दृष्टिपातो-द्वादशमङ्गम् , स चतुविधः प्रज्ञप्तः, तद्यथा-" परिकर्म "-सूत्रादिग्रहणयोग्यतासम्पादनसमर्थ कर्म परिकर्म कथ्यते, गणितादिकर्मवत् , तच सिद्धश्रेणिकादि। __"मूत्राणि "-ऋजुमूत्रमभृतीनि द्वाविंशतिः, इइ सर्वद्रव्यपर्यायनयाद्यर्थसूचनात्सूत्राणि कथ्यन्ते।
" पूर्वगतम् "-तत्र पूर्वाणि-सर्वश्रुतात्पूर्व क्रियमाणत्वात्पूर्वाणि, तानि चोत्पादप्रभृतीनि चतुर्दश, तत्र गत-प्रविष्टं यत् श्रुत तत् पूर्वगतम् , पूर्वगतशब्देन
सूत्रार्थ-दृष्ट्रिवाद चार प्रकारका कहा गया है । जैसे-परिकर्म १, सूत्र २, पूर्वगत ३ और अनुयोग ४। ___टीकार्थ - नैगमादिनयोंका नाम दृष्टि है, इन दृष्टियोंका जिसमें वर्णन है वह-दृष्टिवाद है । अथवा-"दिहिवाए" की संस्कृतच्छाया दृष्टिवाद है । इस पक्षमें दर्शनोंका जिसमें स्वरूप कथन हो ऐसा १२ वां सूत्र दृष्टिपात है। यह दृष्टिवाद परिकर्म आदिके भेदसे जो चार प्रकारका कहा गया है उन प्रत्येकका तात्पर्य ऐसा है-जो कर्म गणितादि कर्मकी तरह सूत्रादि ग्रहण करनेकी योग्यताका सम्पादन करने में समर्थ होता है वह परिकर्म है। यह परिकम सिद्धश्रेणिकादि रूप है । ऋजुसूत्र आदि २२-सूत्र है। ये २२ सुत्र सर्वद्रव्य, सर्वपर्याय, नय, आदिरूप अर्थका सूचन करते है इसलिये सूत्र कहे गये हैं। " पूर्वगत"-सर्वश्रुतके पूर्व किये गये होनेसे उत्पात आदि १४ पूर्वोको
सूत्रार्थ-दृष्टिवाना नाय प्रभा या२ ५४.२ ४ह्या छ---(१) प२ि४म, (२) सूत्र (3) ५ गत मने. (४) अनुया .
ટીકાર્થ – નૈગમાદિ નનું નામ દષ્ટિ છે. તે દેહિઓન જેમાં १ छ त हेष्टिवाद छ मया “ दिठिवाए " ! पहनी संस्कृत છાયા “દૃષ્ટિવાદ” છે. આ દષ્ટિએ વિચાર કરવામાં આવે તે દર્શનના સ્વરૂ પનું જેમાં કથન થયું છે એવું બારમું અંગ દૃષ્ટિવાદ છે. તે દષ્ટિવાદને પરિક આદિના ભેદથી જે ચાર પ્રકારને કહ્યો છે, તે પ્રકારનું હવે સ્પષ્ટીકરણ કરવામાં આવે છે--જે કર્મ ગણિતાદિ કર્મની જેમ સૂત્રાદિ ગ્રહણ કરવાની ચગ્યતા પ્રાપ્ત કરાવવાને સમર્થ હોય છે, તે કર્મનું નામ પરિકમે છે. તે પરિકર્મ સિદ્ધશ્રેણિકાદિ રૂપ છે અજુ સૂત્ર આદિ ૨૨ સૂત્ર છે. તે ૨૨ સૂત્ર સર્વદ્રવ્ય, સર્વપર્યાય, નયે આદિ રૂપ અર્થનું સૂચન કરે છે, તેથી તેમને સૂત્ર કહેવામાં આવેલ છે. “પૂર્વગત” સર્વશ્રત કરતાં પૂર્વે ( વહેલાં) કરાયેલ
| SR No. | 009308 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 822 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 47 MB |