________________
५३६
स्थानाजपचे पूर्वाण्येवोच्यन्ते, पूर्वप्रविष्टत्वात् , यथा हस्ताद्यङ्गमविष्टमगुल्यादिकमङ्गशब्देन व्यवहियते ३ । ___" अनुयोगः "-योजनं योगः, अनुरूपोऽनुकूलो वा सुत्रस्य स्वकीयार्थेन सह योगा सम्बन्ध इत्यनुयोगः ४। एषां चतुर्णा विस्तरतो विवरणं नन्दीसूत्रस्य मत्कृतायां ज्ञानचन्द्रिका टीकायामवलोकनीयमिति । सू० २४ ।
अनन्तर पूर्वगतमुक्तं, तत्र प्रायश्चित्तमरूपणासत्त्वात् पायश्चित्तं सूत्रद्वयेन निरूपयितुमाह
मूलम् चउबिहे पायच्छित्ते, पण्णत्ते तं जहा-णाणपायच्छित्ते १, दसण पायच्छिते २, चरित्तपायच्छिन्ते ३, वियत्ताकिच्चपायच्छित्ते।
चउबिहे पायच्छिन्ते पण्णते, तं जहा-पडिसेवणा पायच्छित्ते १, संजोयणापायच्छित्ते २, आरोवणापायच्छित्ते ३ पलिउंचणापायच्छित्ते ४ । सू० २५।। पूर्व कहा गया है। इस पूर्वमें जो श्रुत प्रविष्ट है वह शुत पूर्वश्रुत है। पूर्वगत शब्द से पूर्वही कहे जाते हैं क्योंकि-समस्त श्रुत पूर्व में प्रविष्ट है, जैसे-हस्त आदि अङ्गमें अगडुली आदि अङ्ग शब्दसे कहे जाते हैं ३।" अनुयोग" सूत्रका अपने अर्थ के साथ जो अनुरूप वा-अनुकूल सम्बन्ध है यह अनुयोग है। इन चारोंका विस्तारले वर्णन (विवरण) नन्दीसूत्रकी ज्ञानचन्द्रिका टीकामें किया है सो वहाँसे देख लेना चाहिये ॥सू.२४॥
अनन्तर उक्त पूर्वगतमें प्रायश्चित्तकी प्ररूपणाका सद्भाव होनेसे (રચિત) હેવાથી ઉત્પાદ આદિ ૧૪ પૂને પૂર્વ કહે છે. તે પૂર્વમાં જે પત પ્રવિષ્ટ છે તે શ્રતને પૂર્વશ્રુત કહે છે. “પૂર્વગત” પરથી “પૂર્વ જ ગૃહીત થાય છે, કારણ કે સમસ્ત શ્રત પૂર્વમાં પ્રવિષ્ટ છે. જેમ હસ્તાદિ અંગમાં આંગળી આદિ અંગને સમાવેશ થઈ જાય છે-“હસ્ત” શબ્દથી આંગળી આદિ અગો પણ ગ્રહણ થઈ જાય છે તેમ પૂર્વગત પદથી પૂર્વ જ ગૃહીત થાય છે.
અનુગ”—સૂત્રને પિતાના અર્થની સાથે જે અનુરૂપ અથવા અનુકુળ સંબંધ છે તેનું નામ અનુગ છે. આ ચારેનું સવિસ્તર વર્ણન નન્દીસૂત્રની જ્ઞાનચન્દ્રિકા ટીકામાં કરવામાં આવ્યું છે, તે જિજ્ઞાસુ પાઠકેએ ત્યાંથી તે वांया नु. ॥ सू. २४ ॥
પહેલાના સૂત્રમાં જે પૂર્વગતની પ્રરૂપણ કરવામાં આવી, તે પૂર્વગતમાં
