Page Text
________________
४७८
খামাগে ताः, अचिन्वन् भूतकाले उपार्जयन् , तद्यथा-तान्येव स्थानान्याह-क्रोधेन १, मानेन २, मायया ३, लोभेन ४। एवं यावद् वैमानिकानां विपये विनेयम् । एवं वर्तमाने चिन्यन्ति, भविष्यन्ति च चेष्यन्तीति ।। ___"एवं चिति" इत्यादि-एवम् अनेन प्रकारेण, अर्थाद् यथा भूतकालिक 'मचिन्वन् ' इति पदं घटयित्वा दण्डकमुक्तं तथा — चिन्नन्ति ' इति वर्तमानकालिकं पदं घटयित्वैतद्-अनन्तरोक्तं दण्डकं पठनीयम् , तथा-' चेष्यन्ति' इति आगे भी करेंगे। इसी प्रकार जीवों ने इन्हीं चार कारणों को लेकर पूर्व में ज्ञानावरणीयादिक आठ कर्मप्रकृतियों का वेदन किया है वर्तमान में भी करते हैं और आगे भी करेंगे। इसी प्रकार जीवों ने इन चार कारणों को लेकर इन कर्मप्रकृतियों की निर्जरा की है अब भी वे करते हैं और आगे भी करेंगे, ऐसा यह कथन यावत् वैमानिक जीवों तक में जानना चाहिये इस प्रकार एक २ पद में तीन २ दण्डक यावत निर्जरा पद तक कहना चाहिये। विशेषार्थ-नारक से लेकर वैमानिक तक के जीवों ने क्रोध मौन माया और लोभ इन चार कारणों को
आश्रित करके पहले भूतकाल में उपार्जन किया है ऐसा यह भूतकालिक 'दण्डक है, क्यों कि-"अचिन्वन्" पद है इस भूतकालिक पद को घटित करके यह दण्डक बनाया गया है। इसी तरह से "चिन्वन्ति " वर्तमानकालिक पद को घटित करके, और " चेष्यन्ति" भविष्यत्कालिक ભવિષ્યમાં પણ કરશે. આ ચાર કારણને લીધે જ ભૂતકાળમાં જીએ જ્ઞાના વરણીય આદિ આઠ કર્મપ્રકૃતિઓનું વેદન કર્યું છે, વર્તમાનમાં પણ કરે છે અને ભવિષ્યમાં પણ કરશે. કોધાદિક આ ચાર કારણોને લીધે જીવેએ જ્ઞાનાવરણીય આદિ આઠ કર્મપ્રકૃતિઓની ભૂતકાળમાં નિર્જરા કરી છે, વર્તમાનમાં પણ કરે છે અને ભવિષ્યમાં પણ કરશે. આ પ્રકારનું કથન વૈમાનિક પર્યન્તના સમસ્ત 'જીમાં પણ સમજવું જોઈએ. આ પ્રકારે પ્રત્યેક પદના ત્રણ ત્રણ દંડક નિર્જરા પર્યન્તના પૂર્વોક્ત પદ સાથે સમજવા જોઈએ.
વિશેષાર્થ–“નારકથી લઈને વૈમાનિક પતના છએ કેધ, માન, માયા અને લેભરૂપ ચાર કારણને લીધે જ્ઞાનાવરણુય આદિ આઠ કમપ્રકતિઓનું ભૂતકાળમાં ઉપાર્જન કર્યું છે,” આ ભૂતકાલિક દંડક છે. કારણ કે “ अचिन्वन " म. सूतलिजियापान प्रयोग श२ मा ४७४ मनापामा मायु छ. मे १ प्रमाणे “ चिन्वन्ति " मावतभानानि यापन प्रयास शन भानsilas 833. ४ , भने “ चेष्यन्ति " मा विध्या
| SR No. | 009308 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 822 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 47 MB |