Page Text
________________
नासू
मोहः क्षीणमोदोवेति । स्नातकः - ज्ञानावरणीयदर्शनावरणीय मोहनीयान्तरायलक्षणचतुर्विधधातिकर्ममलक्षालनाचात शुद्धज्ञानस्वरूपः १ | संज्ञानोसंज्ञोपयुक्ताःसंज्ञा आहारादिविपया,
नोसंज्ञा
तदभावरूपा,
तयोरुपयुक्ताः
,
संकीर्ण स्वरूपा इत्यर्थः - ते त्रयस्तथाहि - चकुशः - शरीरोपकरणविभूपादिना शवलचारित्र । प्रतिसेवनाकुशील' - प्रतिसेवनया - मूलगुणादिविपयया कुशीला कुत्सितं शीलं यस्य स तथा । कपायकुशीलः - रुपायेण - क्रोधादिरूपेण कुशीलः यः स तथेति २ ।। सू० ३५ ॥
-
है, किन्तु मूलगुणों में भी पूर्णता को प्राप्त नहीं होते हैं । इतना होने पर भी ये वीतराग प्रणीत आगम से कभी अस्थिर नहीं होते हैं । पुलाक नाम पुले का है । वह जैसे सार भागसे रहित होता है वैसे ही निर्ग्रन्थ होते हैं । जिन्हों ने रागद्वेष का अभाव कर दिया है और जो एक अन्तर्मुहूर्त के बाद में केवलज्ञान को प्राप्त करनेवाले होते हैं वे निर्ग्रन्थ हैं । ऐसे ये जीव उपशान्त मोह अथवा क्षीणमोह नाम के गुणस्थानवर्ती होते हैं । जिनमें सर्वज्ञता प्रकट हो चुकी है - अर्थात् ज्ञानावरणीय, दर्शनावरणीय, मोहनीय और अन्तराय ये चार घातिया कर्म जिन्हों ने नष्ट कर दिये हैं और सर्वज्ञता को पा लिया है वे स्ना तक हैं । तथा संज्ञा नोसंज्ञोपयुक्त जो निर्ग्रन्थ हैं वे वकुश आदि के भेदसे तीन प्रकार के कहे गये हैं, इनमें जो शरीर और उपकरणोंको संस्कारित करते रहते हैं, ऋद्धि और यश की अभिलाषा रखते हैं परिवार से लिपटे रहते हैं और मोहजन्य दोष से युक्त होते हैं वे चकुश हैं, યુક્ત હાતા નથી. આ પ્રકારની પરિસ્થિતિમાં પણ તેએ વીતરાગપ્રણીત આગમથી કદી ચલિત થતા નથી. પુલાક એટલે ઘાસના પુળા જેમ પુળા સારભાગથી રહિત હાય છે, તેમ તે પુલાક નિશ્ર્વ ાપણુ સારભાગથી રહિત હાય છે. જેમણે રાગદ્વેષને અભાવ કરી નાખ્યા છે અને જેએ અન્તર્મુહૂત બાદ કેવળજ્ઞાનને પ્રાપ્ત કરવાના છે, તેમને નિગ્રંથ કહે છે. એવાં તે જીવા ઉપ શાન્ત માહ અથવા ક્ષીણુમાહ નામના ગુરુસ્થાને પહોંચેલા હાય છે. જેમનામાં સ॰જ્ઞતા પ્રકટ થઈ ચુકી છે, એટલે કે જેમણે જ્ઞાનાવરણીય, દર્શનાવરણીય, મેાહનીય અને અન્તરાય, આ ચાર ઘાતીકર્મોનેા નાશ કરીને સર્વજ્ઞતા પ્રાપ્ત કરી લીધી હાય છે, તેમને સ્નાતક કહે છે. તથા સંજ્ઞા નાસનાયુકત જે નિગ્ર ચેા છે તેમના ખકુશ આદિ ત્રણ ભેદ કહ્યા છે. જે નિગ્ર થા શરીર અને ઉપકરાને સંસ્કારિત કરતા રહે છે, ઋદ્ધિ અને યશની અભિલાષા રાખે છે, પરિવારથી વીંટળાયેલા રહે છે અને માહજન્ય દેષથી યુક્ત હાય છે તેમને
| SR No. | 009308 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 822 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 47 MB |