Page Text
________________
३२९
सुधा टीका स्था० ३ उ०४ ० ८९ मरणनिरूपणम्
प्रतिसमयमुत्पा यस्यां सा पर्यवजाता विशुद्धया वर्धमानेत्यर्थः तथाविधा लेश्या यस्मिंस्तत्तथोक्तम् ३ । अत्रायं भावः - कृष्णादिलेश्यः सन् यदा कृष्णादिवेश्येव नारकादिवत्पद्यते तदा प्रथमं स्थितवेश्याभिधं बालमरणं भवति १ । यदा नीलादिलेश्यः सन् कृष्णादिलेश्येत्पद्यते तदा द्वितीयं संविष्टश्याभिधं बालमरणं' भवति २ । यदा पुनः कृष्णलेश्यादिः सन् नीलकापोतश्येत्पचते तदा तृतीय पर्यवजातलेश्याभिधं वालमरणं भवति, उक्तं चान्त्यद्वयसं वादि भगवत्याम्, यदुतसंक्लिष्टया बालमरण है २ जिस मरण में प्रतिसमय विशुद्ध विशेष
नवे हों ऐसा वह मरण पर्यवज्ञानलेश्य बालमरण है यह पर्यव शब्द-से विशुद्धि विशेष गृहीत हुवे हैं । तात्पर्य ऐसा है कि जिस मरण में तथाविधया विशुद्धि से वर्धमान है, ऐसा वह मरण पर्यवसान बालमरण है ३ यहां भाव ऐसा है - कृष्णादि लेश्यावाला हुबा कोई जीव जब कृष्णादि लेयावाले ही नारकादिकों में उत्पन्न होता है, तब उसका यह मरण प्रथम स्थितलेश्य नामवाला बालमरण कहलाता है १- जब नीलादि लेश्या वाला हुवा कोई जीव कृष्णादिदेयाबालों में उत्पन्न होता है तब उसका वह मरण द्वितीय संक्लिष्ट लेश्य नाम का बालमरण कहलाता है २ और जब पुनः कृष्णादि लेश्यानाला छुवा नील एवम् कापोत लेश्यावालों में उत्पन्न होता है, तब उसका वह सरण तृतीय पर्यवजातलेश्य नामक बालसरण कहलोता है । भगवती में ऐसा વિશુદ્ધિ વિશેષ ઉત્પન્ન થતી રહે છે, એવા મરણને “ પવજ્ઞાન લેશ્ય માલમરણુ ” કહે છે. આ પર્યંત્ર શબ્દથી વિશુદ્ધિ વિશેષ ગૃહીત થયેલ છે આ કચનના ભાવાર્થ આ પ્રમાણે છે-જે મરણુમાં તથાવિધ લેશ્મા વિશુદ્ધિની તરફ વધમાન થતી જ રહે છે, એવા મરણુને “ પ વસાન ખાલમરશુ
" अड्डे छे. ।3।
આ વાતને સૂત્રકાર હવે દેષ્ટાન્તા દ્વારા સમજાવે છે (૧) કૃષ્ણાદિ વૈશ્યાથી યુક્ત એવા કોઇ જીત્ર જ્યારે કૃષ્ણ દિ લેશ્યાવાળા નારકાદિ કામા ઉત્પન્ન થાય છે, ત્યારે તેના તે મરણુને “ સ્થિતિ લેશ્ય ખાલમરચ્છુ " हे छे. (२) ल्यारे નીલાદિ લેસ્યાથી યુક્ત થયેલા કાઇ જીવ કૃષ્ણાદિ લેશ્યાવાળાએમાં ઉત્પન્ન થાય છે, ત્યારે તેના મરણને ‘ સકિલષ્ટ લેશ્ય ખાલમરણુ ’ કહે છે. (૩) જ્યારે કૃષ્ણાદિ લેશ્યાથી યુક્ત થયેલેા જીવ નીલ અને કાપાત લેશ્યાઓવાળામાં ઉત્પન્ન थाय छे, त्यारे तेना ते भरने ' पर्यवन्नत सेश्य मासभर ' 'छे.
ભગવતી સૂત્રમાં આ વિષયને અનુલક્ષીને એવું જ પ્રતિપાદન કરવામાં આવ્યુ છે. સૂત્રકાર અહીં સંવાદ રૂપે તે વાત પ્રકટ કરે છે—
स
ર
| SR No. | 009308 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 822 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 47 MB |