________________
३३०
स्थानासू
" से तूणं भंते! कण्हले से नीलले से जाब सुकले से भवित्ता काउलेसेट नेरइए उचवज्जा ? हंना गोयमा । से केणटुणं भंते ! एवं बुच्चs ? गोयमा ! लेसा ठाणे संफिस्समाणे वा विमुज्जमासु वा काउलेस्स परिणमइ, परिणमिवा काउलेस्से नेरह उबवज्जइ " इति ।
छाया - अथ नूनं भदन्त ! कृष्णलेश्यो नीललेश्पो यावत् शुक्ललेश्यो भूत्वा कपोतश्येषु नैरयिकेप्रत्पद्यते १ हन्त ! गौतम । तत् केनार्थेन भदन्त । एवमुच्यते ? गौतम ! लेश्यास्थानेषु संक्लिश्यमानेषु वा विशुध्यमानेषु वा कापोतश्यं ( मरणं) परिणमति, परिणम्य कापोतलेश्येषु नैरयिकेप्रत्पद्यते ॥ एतदनुसारेण पण्डितमरण- वालपण्डितमरणरूप सूत्रयोरपि स्थित लेश्यादि विभागो विज्ञेय इति । तत्र पण्डितमरणे लेग्यायाः संक्लिश्यमानता नास्ति संयतत्वादेवेत्ययं बालमरणात् पण्डितमरणे विशेषः । वालपण्डितमरणे तु लेश्यायाः संक्लिश्यमानता विशुध्यमानता च नास्त्रि मिश्रत्वादेवेत्ययं मरणद्वयाद्विशेषः । किमुक्तं ही कहा है- " से पूर्ण अंते । कण्हले से नीललेसे जाव लुक्कलेसे भवित्ता काउलेले नेर उबवज्जह हंता ? गोयमा ? से केणद्वेणं भंते ? एवं बुंच्चह २ गोयमा ? लेसाठाणेसु संकिलिस्समाणेसु वा विसुज्झमा या काउलेस्सं परिमणइ परिणमिप्ता काउलेस्सेसु नेरइएमु उयधज्जइ " इति । इस कथन के अनुसार पण्डितमरण और पालमरण एवं पण्डिमरण के सूत्रों में स्थितलेल्य आदि विभाग किया गया जानना चाहिये बालमरण की अपेक्षा पण्डितमरण में लेश्या की संक्लिश्य मानता नहीं है । क्यों कि यह सरण संगत को ही होता है, अतः बालमरण से पण्डितमरण में विशेषता है । बालपण्डितमरण में तो लेयो की संक्लिश्यमानता और विशुध्यमानता नहीं है, क्यों कि वह सेणूणं भंते ! कण्हलेसे नीळलेसे जाव सुकलेसे भवित्ता काउलेसेसु नेरइप उवन्जइ ? हंता, गोयमा ! से केणट्टेणं भंते ! एवं बुच्चइ ? गोयमा । ठाणे संकलित्समाणेसु वा विमुज्झमाणेसु वा काउलेस्सं परिणमत्र परिणमित्ता hree des ववज्जइ "" ||
6
આ કથન અનુસાર પડિત મરણ અને ખાલમરણુ અને પતિમરણુ ’ (ભાલ પડિત અરજી ) ના સૂત્રામાં સ્થિતલેશ્ય આદિ પ્રકારનું કથન પણ સમજવું. માલમરણમાં લેશ્યાની સ’કિલશ્યમાનતા કહી છે, પરન્તુ પડિતમરણમાં ăસ્યાની સ કિલશ્યમાનતા નથી, કારણ કે સંયત જીવ જ પંડિત મરણ પ્રાપ્ત કરે છે, તેથી માલમરણુ કરતાં પંડિત મરણમાં આ પ્રકારની વિશિષ્ટતા કહી છે. માલપતિ મરણુમાં તે લેશ્યાની સ'કિલશ્યમાનતા અને વિશુધ્ધમાનતા 'હાતી નથી, કારણ કે તે મરણુ મિશ્રરૂપ હાય છે. ઉપર્યુક્ત એ મરણ કરતાં
ܙ
"L