Page Text
________________
ફૂંટે
स्थानासू
अनन्तर चारित्रविषया ऋद्धिः प्रोक्ताः, चारित्रं च करणेन भवतीति करणभेदानाह - ' तिविहे करणे ' इत्यादि ।
क्रियते चरणस्य पुष्टिरनेनेति करणम् - उत्तरगुणरूपम्, यद्वा- करणं-पिण्डविशुद्धयादि एतदपि सप्ततिसंख्यकम् । उक्तञ्च -
دو
ե
१२
" पिण्डविसोही समिई, भावण पडिमा य इंदियनिरोहो ।
२५
७०
पडिले गुत्तीओ अभिग्गहा चैव करणे तु ॥ १ ॥
,
छाया -- पिण्डविशुद्धिः समितिः भावना प्रतिमा च इन्द्रियनिरोधः । प्रतिलेखना गुप्तयः अभिग्रहाश्चैव करणं तु ॥ १ ॥ इति ॥
भाव से कर्मबन्धजन्यगुरुता ही है लघुता नहीं आती है, रसनेन्द्रिय का जो विषय है वह रस है । यह रस मधुर रस आदि के भेद से ५ प्रकार का होता है इस रस की प्राप्ति से जो आत्मा में अभिमान आता है और फिर उसी प्रकार के रस को प्राप्त करने की पुन: चाहना जगती
यह चाहनारूप अशुभ भाव रसगौरव है इसी प्रकार का ज्ञातागौरव चारित्रऋद्धिकही गई है - सो चारित्र करण द्वारा होता है इसी बात को लेकर सूत्रकार ने चरण के भेदों का कथन किया है- " तिविहे करणे " इत्यादि । करण की जिस से पुष्टि की जाती है वह कारण है, यह करण उत्तरगुणरूप होना है अथवा पिण्डविशुद्धि आदि का नाम करण है, यह विशुद्धि आदिरूप करण ७० प्रकार का है । कहा भी है
રૂપ વિશિષ્ટ પદ્મની જયારે પ્રાપ્તિ થાય છે, ત્યારે તેની પ્રાપ્તિને લીધે જીવમાં અહં'કાર આદિ રૂપ અશુભ ભાવા ઉત્પન્ન થાય છે, તે ભાવ ઉત્પન્ન થવાને લીધે તે અપ્રાપ્ત વસ્તુની અભિલાષા કરવા લાગી જાય છે. તેના આ પ્રકારના ભાવને જ ભાવગૌરવ કહે છે, કારણ કે આત્મામાં આ પ્રકારના અશુભ ભાવ જાગવાથી કર્મ બન્યજન્ય ગુરુતા જ ઉત્પન્ન થાય છે-લઘુતા ઉત્પન્ન થતી નથી. રસનેન્દ્રિયને જે વિષય છે તેનું નામ રસ છે. તે રસ મધુર આદિ પાંચ પ્રકારના કહ્યા છે. આ રસની પ્રાપ્તિથી આત્મામાં જે અભિમાન આવે છે, અને એ જ પ્રકારના રસ ફ્રી પ્રાપ્ત કરવાની જે તૃષ્ણા જાગે છે, તે તૃષ્ણા ( ચાહના ) રૂપ અશુભ ભાવનું નામ રસગૌરવ છે, એ જ પ્રકારનું જ્ઞાનગૌરવ પણ સમજવું જે ચારિત્રસૃદ્ધિની વાત કરી છે તેની હવે પ્રરૂપણા કરવામાં આવે છે–ચૉરિત્રકરણ દ્વારા સંભવે છે, તેથી સૂત્રકાર હવે કરણના ભેદનું प्रथम रे - " तिविहे करणे " इत्यादि
ચરણની જેના દ્વારા પુષ્ટિ કરાય છે તે કરણ છે. તે કરણ ઉત્તરગુણ રૂપ હાય છે. અથવા પિંડ વિશુદ્ધિ આદિનું નામ કરણ છે. તે વિશુદ્ધિ આદિ રૂપ
| SR No. | 009308 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 822 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 47 MB |