Page Text
________________
स्थानाङ्गसूत्रे
२९६
-
ऊर्ध्वाभिगमः, अधः-अधोऽभिगमः, तिर्यक् तिर्यगभिगम । अत्रैव ज्ञानभेदं कथयति - ' जया ण ' मित्यादि, यदा खलु तथारूपस्य तथाप्रकारस्य विशिष्टपकारस्य श्रमणस्य - तपस्विनः, वा अथवा माहनस्य - हिंसादिनिवृत्तस्य अतिशेषेशेषाणि - छद्मस्थज्ञानानि तान्यतिक्रान्ते अतिशेषे तथाविधे रूपे संभाव्येते, ते समुत्पद्येते, स खलु तत्प्रथमतायां केवलस्य न क्रमेणोपयोगो येन तत्प्रथमतयेत्यायुक्त मनवस्यादिति, तस्य ज्ञानादेरुत्पादस्य प्रथमता तस्याः तत्प्रथमसमये इत्यर्थः ऊर्ध्वम्-ऊर्ध्वलोकमभिसमेति तत्रत्य पदार्थ परिच्छेदं करोति, ततः- तत्पश्चात् तिर्यक् तिर्यग्लोकं, ततः पश्चाद् अधः - अध इत्यधोलोकमभिसमेति । अधोलोक: धोतु गत्यर्थक होते हैं वे ज्ञानार्थक भी होते हैं, अतः - विपर्यय और संशय दोष से रहित होकर जो ज्ञान मर्यादा के अनुसार होता है वह अभिसमागम है ऐसा इसका निष्कर्ष अर्थ है । यह अभिसमागम तीन प्रकार का कहा गया है जो इस प्रकार से है- एक ऊर्ध्वाभिसमागम, दूसरा अधोऽभिसमागम, और तीसरा तिर्यगभिसमागम, जब तथा प्रकार के विशिष्ट प्रकार के भ्रमण के, अथवा माहन के हिंसादि क्रिया से निरस्त हुवे के - अतिशेष छद्मस्थ के ज्ञानों को अतिक्रम करने वाले ऐसे ज्ञानदर्शन- संभावना से परमावधिरूप ज्ञान दर्शन उत्पन्न होते हैं तब वह उनके ज्ञानादिकों के उत्पाद के प्रथम समय में उर्ध्वलोक काउर्ध्वलोक गतपदार्थों का परिच्छेद करता है याद में निर्यग्लोकगतपदार्थो का परिच्छेद करता है बाद में अधोलोकगतपदार्थों का परिच्छेद (निर्णय) करता है है श्रमणायुष्मन् ? अधोलोक दुरभिगम कहा गया है। " ज्ञानद
કથન અનુસાર જે ધાતુ ગત્યક હાય છે, તે જ્ઞાનાક પણ હોય છે. તેથી “ વિપર્યાંય ( વિપરીતતા) અને સંશય દોષથી રહિત એવું જે જ્ઞાન મર્યાદા નુસાર થાય છે તેને અભિસમાગમ કહે છે, ’” આ પ્રકારના તેને અષ ફલિત થાય છે. આ અશિસમાગમના ત્રણ પ્રકાર કહ્યા છે-(૧) ઊર્વાભિસમાગમ, (२) अषै। अलिसभागभ भने (3) तिर्यगलिसभागभ क्यारे तथा३य ( विशिष्ट પ્રકારના) કાઇ શ્રમણને અથવા માહનને હિંસાદિ ક્રિયાથી નિરસ્ત થયેલા શ્રમણુ કે માહનને અતિશેષ-છદ્મસ્થના જ્ઞાનેાને અતિક્રમ કરનારૂ એવું જ્ઞાનદર્શન સ'ભાવનાની અપેક્ષાએ પરમાવિધરૂપ જ્ઞાનદર્શન ઉત્પન્ન થાય છે, ત્યારે તે તેમના ( જ્ઞાનાદિકના ) ઉત્પાદના પ્રથમ સમયમાં ઊલાક ગત પદાર્થીને પરિચ્છેદ કરે છે, ત્યારબાદ તિય`ગ્લાક ગત પદાથૅના પરિચ્છેદ કરે છે અને ત્યારખાદ અધેાલાક ગત પાર્થોના પરિચ્છેદ કરે છે. “डे श्रमायुष्भन् !
| SR No. | 009308 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 822 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 47 MB |