Page Text
________________
सुधा रीका स्था०३ उ०४ सू० ७० योग्यानां प्रवज्यादाननिरूपम्
२४७
श्चतुर्विधः-जलमूकः १, मन्मनमूकः २, एलकमका ३, दर्मेधश्च ४ । जलमग्न इव वुडवुडायमानो यो वक्ति स जलमूकः १ । यस्य वदतः खच्यमानमिव वचनं स्खलति स मन्मनमूकः ' तोतला ''बोबडा' इति प्रसिद्धः २। यश्चैलक इव मृकतया शब्दमात्रमेव करोति न तु व्यक्तराचा वक्तुं शक्नोति स एलकमूकः ३ । दुर्मेधः-धारणाविकलः, अस्य पुनः पुनः पाठनेऽपि न किञ्चिदपि स्मृतिपथे समायाति, विस्मरणस्वभावत्वात ४ ।१। भापाजडश्चत विधोऽपि ज्ञानग्रहणेऽसमर्थस्वान्न प्रव्रज्यायोग्यः१ । शरीरजड़ -शरीरेण स्थूलः, यो विहारे पथि, भिक्षाचर्यायामटने, वन्दनादिषु चातीवस्थूलतयाचाऽशक्तो भवति । क्रियाजड़ा-करणंसे शरीर से और क्रिया से, इनसे भाषाजड़ चार प्रकार का होता हैजलमूक १ मन्मनमूक २ एलकलूक ३ और दुर्मेध ४ जल में मग्न हुवे की तरह बुडवुड जैसा होकर बोलता है वह जलसूक है, बोलते समय जिसके वचन बीच २ में रुककर निकलते हैं वह मन्मनमूक है, इसे भाषा में " तोतला" तथा गुजरात में " बोबडा" कहते हैं। मूक होने के कारण एलक [चकरा ] की तरह शब्दमात्र ही करता है वोलता है, स्पष्ट वाणी नहीं बोल सकता है वह एलकसूक है। धारणा से जो विकल होता है वह दुमेध है बार २ पढाने पर भी इनकी स्मृति में कुछ भी नहीं जमता है क्योंकि इसका स्वभाव विस्मरणवाला होता है-४ चार प्रकार का यह भाषाजड ज्ञान के ग्रहण में असमर्थ होने के कारण प्रव्रज्या के अयोग्य कहा गया है। शरीरजड़ वह है जो शरीर से स्थूल होता है ऐसा शरीरजड़ विहारमार्ग में, भिक्षाचर्या करने में, और
भाषा:ना पर या२ प्रा२ ५3 छ-(१) सभू, भन्मनभू, (3) એલકમૂક અને (૪) દુધ. જળમાં મગ્ન થયેલાની જેમ “બડબડ ' જેવો અવાજ કરનારને જલમૂક કહે છે બોલતી વખતે વચ્ચે વચ્ચે અટકીને જેના શબ્દ નીકળે છે તેને મન્મનમૂક અથવા બોબડે કહે છે. જે માણસ મૂગો હોવાથી બકરાની જેમ “બે બે ” જેવી અસ્પષ્ટ વાણી જ બોલી શકે છે તેને એલકમૂક કહે છે (એલક એટલે બેકડે). ધારણાથી જે વિકલ (રહિત) હેય છે તેને દુધ કહે છે. વારંવાર સમજાવવા છતાં પણ તેના મગજમાં કંઈપણ ઉતરતું નથી, કારણ કે તેને સ્વભાવ જ વિસ્મરણશીલ હોય છે. આ ચારે પ્રકારના ભાષાજડ માણસ જ્ઞાનને ગ્રહણ કરવામાં અસમર્થ હોય છે, તે કારણે તેમને પ્રવજ્યા આપવા એગ્ય ગણાવ્યા નથી
જેનું શરીર ખૂબ જ સ્થૂલ હોય છે તેને શરીરજડ કહે છે એ માણસ વિહાર માર્ગમાં, ભિક્ષાચર્યા કરવામાં અને વન્દ્રણાદિ ક્રિયાઓ કરવામાં અસ
| SR No. | 009308 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 822 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 47 MB |