Page Text
________________
स्थानासूत्रे
૨૪૮
"
क्रिया, तस्यां जड़:- अलस इत्यर्थः, समिति - गुप्ति - प्रतिलेखनादि क्रियां पुनः पुनरुपदिश्यमानामप्यतीचजड़तया यः कर्त्तुं न शक्नोति सः ३ । क्लीव: ५, वातिकः ( व्याधित ) श्रोतलक्षणः ६ । स्तेनः - चौरः ७, राजापकारी- राजापराधी ८, उन्मत्तः-- प्रसिद्धः ९ | अदर्शन: - दृष्टिहीनः अन्ध इत्यर्थः १० | दासः ११, दुष्टः १२, मूढः १३ एते प्रसिद्धाः । ऋणात्तः - ऋणपीडितः १४, जुङ्गिकः व्यङ्गितः हीन इत्यर्थः अयं जाति - कर्म - शिल्प - शरीरभेदा - चतुर्विधः । तत्र जातिजुङ्गिकाः - जात्या जुनिकाः - हीनाः । ते चत्वारः - पाणा, डोम्बा किणिकाः श्वपचाच । तत्र पाणाः- ये ग्रामनगरा देवहि काशेऽनावृतस्थाने वसन्ति, डोम्बा:वन्दनादिक्रिया में अतीतस्थूल होने के कारण अशक्त होता है २ । जो क्रिया करने में अलस (आलसी ) होता है वह क्रियाजड़ है, ऐसा यह क्रियाजड़ समिति गुप्ति प्रतिलेखना आदि क्रियाओं को बार बार सम झाने पर भी अतीव जड़ होने के कारण यथावत् कर नहीं सकता है३ | क्लीव और वातिक ( व्याधित) इनका लक्षण तो कह ही दिया गया है ६ स्तेन चोर ७ राजापकारी राजापराधी ८ उन्मत्त पागल ९ अदर्शन दृष्टिहीन ( अन्धा ) १०, दास ११ दुष्ट १२ मृढ १३ ऋणार्त ऋण से पीडित १४ एवम् जुङ्गिक व्यङ्गित अङ्गहीन, ये सब दीक्षा देने के अयोग्य कहे गये हैं । यह जुङ्गिक-जाति, कर्म, शिल्प, और शरीर के भेद से चार प्रकार का कहा गया है जो जाति से हीन होता है वह जातिजुङ्गिक है । जातिजुङ्गिक भी चार प्रकार के होते हैं- पाण, डोम्ब,
મર્થ નિવડે છે, માટે તેને પ્રવ્રજ્યા દેવાને ચેગ્ય કહ્યો નથી. જે માણુસ ક્રિયા કરવામાં આળસ કરનારા હાય છે, તેને ક્રિયાજડ કહે છે એવેા ક્રિયાજડ માણુસ વારંવાર સમજાવવા છતાં પણ સમિતિ, ગુપ્તિ, પ્રતિàખના આદિ ક્રિયાઓ, પેાતાની જડતાને કારણે ચેાગ્ય રીતે કરી શકતા નથી (૫) કલીખ અને (૬) વાતિક ( વ્યાધિત ), આ બન્નેનાં લક્ષણે તે આ સૂત્રમાં જ પહેલાં ताववामां आवे छे (७) स्तेन ( यार ), (८) शब्नयारी भेटले रान्तयराधी, (८) उन्मत्त (पागल - गां31), (१०) अहर्शन - दृष्टिहीन - अध, (11) हास, (१२) हुष्ट, (१३) भूढ-सू (१४) ( 14 ) ऋथार्त - हेवाहार, तथा જુગિક, વ્યગિત અને ગહીનને પણુ દીક્ષા દેવા ચેાગ્ય કહ્યા નથી.
જુગિક મનુષ્યના જાતિ, કર્મ, શિલ્પ અને શરીરના ભેદ્રથી ચાર પ્રકાર કહ્યા છે. જે જાતિની અપેક્ષાએ હીન હાય છે, તેને જાતિક્રુત્રિક કહે છે જાતિજુ ગિક પણ ચાર પ્રકારના હોય છે-પાણુ, ડામ્બ, કિણિક અને વચ,
| SR No. | 009308 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 822 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 47 MB |