________________
२४६
स्थानमास्त्र अत्र त्रिस्थानकानुरोधात्त्रय एव गृह्यन्ते, अन्यथा तु-विंशति-संख्यका जना मनाजयितुमयोग्या भवन्ति, तथाहि-- " वाले ण बुड्डेर नपु से ३ य, ज ४ कोढे ५ वाइए ६ ( वाहिए)। तेणे ७ रायावगारी ८ य, उस्मसे ९ य अदंगणे १० ॥ १ ॥
दासे ११ दुढे १२ य मृढे १३ य, अणत्त १४ जुंगिए१५ इयं । उद्धाए १६ य १७, भयए सेहणिप्फेडिया १८ इयं ॥ २॥
गुम्विणी १९ वालवच्छा२० य, पब्बावेउन कप्पइ । छाया-वालो वृद्धो नपुंसकश्च, जडः क्लीवश्च वातिकः (व्याधितः )।
स्तेनो राजापकारी य, उन्मत्तचा दर्शनः ॥ १ ॥ दासो दुष्टश्च मूढश्च, ऋणात्तॊ जुजित इति च । उद्वद्धकश्च भृतकः शैक्ष निष्फेटित इति च ।। २ ।।
गुर्विणी वालवत्सा च, वाजयितुं न कल्पते ।। इति । तत्र - बालः-अष्टवान्न्यूनः १ । वृद्धः पप्टिवादधिकः २। नपुंसकःप्रसिद्धः ३ । जड़ः-स्थूलः स त्रिविधः, भापा-शरीर-क्रिया भेदात् । भापाजड़दीक्षा देना निषिद्ध किया गया है, उन्हें जो शिष्य बनाने के लोभ रूप दोष से दीक्षा देता है ऐसा वह चरणस्थित तपस्वी चारित्र धर्म का लोप करता है। यहां त्रिस्थानक के अनुरोध ले ये तीन ही गृहीत हुवे हैं, नहीं तो प्रवज्या देने के लिये २० पुरुष अयोग्य कहे गये हैं, जैसे -" बाले बुड़े नपुंसे-" इत्यादि, आठ वर्ष से जो न्यून है वह घाल माना गया है-१, ६० वर्ष से जो अधिक है वह वृद्ध माना गया है २ नपुंसक प्रसिद्ध है, स्थूल का नाम जड़ है, यह तीन प्रकार को होता है भाषा
આ કથનનું તાત્પર્ય નીચે પ્રમાણે છે-જિનેન્દ્ર ભગવાને જેમને દીક્ષા દેવાનો નિષેધ કર્યો છે, તેમને શિષ્ય બનાવવાના લેભરૂપ દેષથી જે દીક્ષા આપે છે, એ ચરણસ્થિત તપસ્વી ચારિત્રધર્મને લેપ કરે છે. અહીં વિસ્થાનકનું પ્રકરણ ચાલુ હોવાથી આ ત્રણનું જ નિરૂપણ કરવામાં આવ્યું છે. આમ તે નીચે ગણાવેલા ૨૦ પ્રકારના પુરુષને પ્રત્રજ્યા આપવાને માટે अयोग्य गमाव्या छ रेभडे-“बाले वुढे नपु से" त्याहि- આઠ વર્ષથી ઓછી ઉમરવાળાને બાળક કહ્યો છે. (૨) ૬૦ વર્ષથી વધુ ઉમરવાળાને વૃદ્ધ કહ્યો છે. (૩) નપુંસક–આ શબ્દ જાણતો હોવાથી તેનું વિવેચન કર્યું નથી. (૪) સ્થૂલ-જે માણસ જડ જેવો હોય છે તેને સ્થૂલ કહે છે. તેના ત્રણ પ્રકાર છે-(૧) ભાષાની અપેક્ષાએ જડ, (૨) શરીરની અપેક્ષાએ જડ અને (૩) કિયાની અપેક્ષાએ જડ.
