________________
२३८
स्थानाक्षसूत्रे दुष्टपाराश्चिको-कपायतो विपयतश्चेति द्विविधः, पुनरे कंकः सपक्षविपक्षभेदा द्विविधः, उक्तञ्च
" दुविहो य होइ दुट्टो, कसायदुट्टो य विसयदुट्ठो य ।
दुविहो कसायदुट्ठो सपक्खपरपक्ख चउभंगो ॥ १ ॥ छाया-द्विविधश्च भवति दुष्टः कपायदुष्टश्च विपयदुष्टश्च ।
द्विविधः कपायदुष्टः सपक्षपरपक्षयोश्चर्तुमङ्गी" ॥ इति । तत्र-स्वपक्षकपायदुप्टो यथा-सर्पपनालिकाशाकमर्जिकाग्रहणकुपितो मृताचार्यदन्तमञ्जको मुनिः । विषयदुष्टस्तु साध्वीगामी साध्व्या सह कामभोगामिलाषुक इत्यर्थः, एकसाव्या आशातनाकारकेण सुनिना सर्वजिनानामाः आशा. तिताः सङ्घोऽप्याशातितो भवति, तथा चोक्तम्- " लिंगेण लिंगिणीए, संपत्ति' जोणिगच्छई पायो ।
सव्वजिणाणऽज्जाओ संघो वाऽऽसाइओ तेणं ॥ १ ॥ छाया-लिङ्गेन ( मुनिवेषेण सहितो मुनिः ) लिङ्गिन्या (मुनिवेपवत्याः और विषयदुष्टपाराश्चिक, ये दोनों भी सपक्ष और विपक्ष के भेद से दो दो प्रकार के होते हैं। कहा भी है- दुविहो होह दुट्टो-" इत्यादि, सर्षपनालिका की शाकभाजी को ग्रहण करने से कुपित हुवा ऐसा मृताचार्य के दांतों को उखाडलेवाला मुनि स्वपक्ष कषाय दुष्टपाराश्चिक कहा गया है तथा-विषयदुष्टपाराश्चिक वह है जो साध्वी के साथ भोग करने का अभिलाषी होता है जो एक साध्वी की अशातना करने वाला होता है ऐसा वह मुनि समस्त जिन भगवानों की आर्याओं की आशातना कारक होता है और श्रीसंघ की भी आशातना कारक होता है। कहा भी है-" लिंगेण लिगिणीए-" सुनिवेष सहित जो मुनि मुनिवेष તે દરેકના પણ સપક્ષ અને વિપક્ષના ભેદથી બન્ને પ્રકાર પડે છે. કહ્યું પણ छ :-" दुविहो होइ दुट्ठो” त्याह| સર્વપનાલિકાની શાકભાજી ગ્રહણ કરવાથી કે પાયમાન થયેલા મૃતાચાર્યના દાંતને ઉખેડી નાખનાર મુનિને સ્વપક્ષ કષાય દુષ્ટ પારાચિક કહેવામાં આવેલ છે
- સાધ્વીની સાથે વિષયભેગ સેવવાની અભિલાષા કરનાર સાધુને વિષય દુષ્ટ પારાચિક કહે છે. એક સાધીની અશ તન કરનાર મુનિ જિન ભગવાનની સમસ્ત આર્મીઓની (સાધ્વીઓની) અશાતના કરનારો હોય છે, એટલું જ નહીં પણ શ્રીસંઘની પણ અશાતના કરનારો હોય છે. કહ્યું પણ છે કે–
" लिंगेण लिंगिणीए " त्या
