________________
१८६
-
%3
स्थानाङ्ग शास्त्रव्याख्यानशिष्यसंग्रहादिप्रवृत्तस्येति । ५। अनुशिप्टिः - अनुशासनम् । तंत्रात्मानुशिष्टि:-स्वात्मानं प्रत्यनुशासनं, यथा
" वायालीसे सणसंकडम्मि गहणंमि जीव ! न हु छलिओ।
__इण्डिं जह न छलिज्जसि, झुंजतो रागदोसेहिं ॥१॥" छाया-द्विचत्वारिंशदेषणासंकटे गहने जीच । नैव छलितः ।
इदानीं यथा न छल्यंसे भुञ्जानो रागद्वेषाभ्यां (तथा विधेयम् ) इति ॥१॥ परानुशिष्टि:-परं प्रत्यनुशासनं, यथा" ता तंसि भाववेज्जो, भवदुक्खनिपीडिया तुहं एए ।
इंदि सरणं पपन्ना, मोएयव्वा पयत्तेणं ।। १॥" छाया-तावत्त्वमसि भाववैधो भवदुःखनिपीडितास्तवैते ।
हंदि ! शरणं प्रपन्ना मोक्तव्याः प्रयत्नेन ॥ १ ॥ करना एवं शिष्यजन के संग्रहादि करने में प्रवृत्ति करना यह तटुभयानु ग्रह है अनुशासन का नाम अनुशिष्टि है अपनी आत्मा के प्रति अनुशासन रखना यह आत्मानुशिष्टि है। जैसे-"बायालीसेसण संकञ्चम्मि" इत्यादि अर्थात्-हे जीव ! जैसे आहारग्रहण के बयालीस दोषों के गहन संकट में नहीं ठगाया तो लाये हुए शुद्ध आहार को भोगता हुआ सब रागद्वेष से न ठगाना अर्थात् मांडले के पांच दोषों से बचना। ___ दूसरों के प्रति अनुशासन रखना यह परानुशिष्टि है जैसे-"ता तंसि भाववेज्जो" इत्यादि । अर्थात्-जव तूं भाववैद्य है तो भवदुःख से पीडित हुए ये प्राणी तेरे शरण आये हुए हैं तो इनको भी यत्नपू. र्षक भवदुःख से छुडाना चाहिये ॥ આદિ સમજાવવું તેનું નામ પાનુગ્રહ છે. શાસ્ત્રનું વ્યાખ્યાન કરવું અને શિષ્યજનના સંગ્રહાદિ કરવામાં પ્રવૃત્ત થવું તેનું નામ તદુભયાનુગ્રહ છે. અનુશાસનને અનુશિષ્ટિ કહે છે. પિતાના આત્માનું અનુશાસન કરવું તેનું नाम मात्मानुशिष्ट छ. म " बायालीसे सणसंकडम्मि" त्या:
“હે જીવ! આહાર ગ્રહણના બેંતાલીસ દેના સંકટમાં તું ઠગા નહીં, તે પ્રાપ્ત આહારને ઉપલેગ કરતાં, રાગદ્વેષથી તું રખે ઠગાતે !” એટલે કે માંડલાના પાંચ દોષોથી બચવું. આ રીતે પોતાના આત્માનું અનુશાસન કરવાની ક્રિયાને આત્માનુશિષ્ટિ કે આત્માનુશાસન કહે છે. બીજાની प्रत्ये अनुशासन शमवु तनु नाम ५२२नुशिष्ट छे. सभडे-“ता तसि भाववेज्जो" ઈત્યાદિ. જેમકે “જો તું ભાવેદ્ય છે, તે ભવદુઃખથી પીડાતા જે છે તારે શરણે આવ્યા છે, તેમને યત્નપૂર્વક .તારે ભવદુઃખમાંથી છોડાવવા જોઈએ,”
