Page Text
________________
सुधा टीका स्था०३३०३ २०५९ मिथ्यात्वस्वरूपनिम्पणम्
१७५ तद्यथा-मत्यज्ञानक्रिया, श्रुताज्ञानक्रिया, विभङ्गाज्ञानक्रिया५ । अविनयस्त्रिविधः प्रज्ञप्तः, तद्यथा-देशत्यागी, निरालम्बनता, नानाप्रेमद्वेषम् ६ । अज्ञानं त्रिविधं प्रज्ञप्तं, तद्यथा-देशज्ञानं, सर्वाज्ञानं, भावाज्ञानम् ।। सू० ५९ ॥
टीका-तिविहे ' इत्यादि, मिथ्यात्वम् । अत्र-विपर्यस्त श्रद्धानरूपं मिथ्यात्वं न विवक्ष्यते, वक्ष्यमाणानां प्रयोगक्रियादि तद्भेदानामसम्बन्ध्यमानत्वात् , अतोऽत्र मिथ्यात्वमिति-क्रियादीनामसम्यग्रूपता, दुष्टत्वमशोभनत्वमिति भावः । तत्रिविधम्-अक्रिया, अविनयः, अज्ञानम् । तत्र 'अक्रिया' इत्यत्र नञ्-दुःशब्दार्थः, है, अज्ञानक्रिया-मत्यज्ञानक्रिया, श्रुतज्ञानक्रिया और विभंगाज्ञानक्रिया के भेद से तीन भेद वाली कही गई है अविनय तीन प्रकार का कहा गया है-जैसे देशत्यागी, निरालम्बनता और नानाप्रेमद्वेष, अज्ञान भी तीन प्रकार का कहा गया है जैसे-देशाज्ञान, सर्वाज्ञान, और भावाज्ञान,
टीकार्थ-यहां मिथ्यात्वसेविपर्यस्तश्रद्धानरूप मिथ्यात्व विवक्षित नहीं हुआ है क्यों कि कही जानेवाली प्रयोगक्रिया आदिकों के साथ इसका संबंध नहीं बैठता है इसलिये यहां क्रियापदों की जो असम्यक्रूपता है, उनकी दुष्टता है, अशोभनता है वह मिथ्यात्व है ऐसा जानना चाहिये वह मिथ्यात्व अफ्रिया आदि के भेद से जो तीन प्रकार का कहा गया है उसका तात्पर्य ऐसा है कि मिथ्यात्व आदि से उपहत हुए व्यक्ति का जो संसारवृद्धिसाधक अनुष्ठान है वह अक्रिया है अक्रिया में जो नञ् का प्रयोग हुआ है वह दुःशब्दार्थ में हुआ है जैसे आशीलापद में।
प्रमाणे ४ ४ह्या छ-(१) भत्यज्ञान लिया, (२) श्रुतज्ञान या मन (3) विज्ञान छिया. भविनयना १२ ह्या छ-(१) शित्यागी, (२) नि२।
मनता मन (3) नानाप्रेमद्वेष. अज्ञानन पY Y ५५२ छ-(१) शाज्ञान, (२) सज्ञान मन (3) मावाज्ञान.
ટીકાર્ચ–અહીં મિથ્યાત્વ પદ દ્વારા વિપર્યસ્ત શ્રદ્ધારૂપ મિથ્યાત્વનું પ્રતિપાદન કરવામાં આવ્યું નથી, કારણ કે પ્રગક્રિયા આદિની સાથે તેને સંબંધ સંભવી શકતું નથી. કિયાદિકની અસમ્યકરૂપતા, તેમની દુષ્ટતા, અને અશોભનતાને જ અહીં મિથ્યાત્વરૂપે ઓળખાવવામાં આવેલ છે, એમ સમજવું તે મિથ્યાત્વને અક્રિયા આદિના ભેદથી જે ત્રણ પ્રકારનું પ્રકટ કરવામાં આવ્યું છે તેનું તાત્પર્ય એ છે કે મિથ્યાત્વથી ઉપહત (સંપન્ન) થયેલી વ્યક્તિનું જે સંસારવૃદ્ધિ સાધક અનુષ્ઠાન છે તે અક્રિયા છે. અકિયામાં જે નકારવાચક ને પ્રયોગ
| SR No. | 009308 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 822 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 47 MB |