Page Text
________________
सुधा टीका स्था० ३ उ०३ सू० ४८ निर्ग्रथनिरूपणम्
तिस्रः विकृतदत्तयः - विकृतस्य प्रासुकपानकरय दत्तयः - एकवारमक्षेपदानरूपाः प्रतिग्रहीतुं वेदनोपशमाय आदातुम् । ता आह- उत्कर्पा - उत्कृष्टा प्रचुरपानलक्षणा, मध्यमा - ततो हीना । जघन्या अल्पप्रमाणा यथा सकृदेव तृष्णा विनश्यति निर्वाहमानं वा लभते । अथवा दत्तीनामुत्कृष्टमध्यमजघन्यत्वं पानकविशेषादपि विज्ञेयम् तथाहि - कलमकाञ्जिकावखावणादेः द्राक्षाखर्जूरिकादेव - उत्कृष्टा, षष्ठिक तन्दुलादिकाञ्जिकादि पानकस्य मध्यमा, तृणधान्यका ञ्जिकादेरुष्णोदकस्य वा जघन्येति । । २।' तीहिं ' इत्यादि, त्रिभिः स्थानैः कारणैः श्रमणो निग्रन्थः साधर्मिकं ग्रहण करनेयोग्य कही गई हैं। विकृत नाम प्रशस्सुक पानका है और इस प्राक पानका एक बार दाता के द्वारा पात्र में प्रक्षेप करना और सुनि को अपनी वेदना के उपशमन के लिये उसे ग्रहण करना इसी का नाम विकृतदत्तियों का ग्रहण करना है । ये विकृतदतियां उत्कृष्ट, मध्यम और जघन्य रूप से तीन प्रकारकी कही गई हैं। इससे हीन जो विकृत दत्ति है वह मध्यम विकृतत्ति है । तथा अल्पप्रमाणवाली जो विकृत दत्ति है वह जघन्य विकृतदत्ति है या उससे उसका निर्वाह हो जाता है अथवा दत्तियों में उत्कृष्टता, मध्यमता, और जघन्यता पानक विशेषसे भी होती है, जैसे- कलमकञ्जिक, ओसामण आदि रूप पानककी अथवा द्राक्षा, खजूरिका से पानक आदि की दत्ति उत्कृष्ट दति है । षष्ठिक तन्कुल (साठ दिनमें पकनेवाला धान्य विशेष ) आदि के काञ्जिक आदि का पानककी दत्ति मध्यमदत्ति है, तृण धान्यके काजिक आदिकी अथवा उष्णोदकी दत्ति जघन्य दत्ति है । इसी प्रकार के पानक में उत्कृष्टता
८७
વેદનાના અનુભવ કરી રહ્યો હાય, તેણે આ ત્રણ વિકૃત દત્તિા ગ્રહણ કરવા ચેાગ્ય કહી છે. પ્રાસુક પાનને ( પીણાને ) વિકૃત કહે છે તે વિકૃતને ( પ્રાસુક પાનનેા ) દાતા દ્વારા એકવાર પાત્રમાં નિક્ષેપ થવા અને પેાતાની વેદનાનું શમન કરવા માટે સાધુ દ્વારા તેને ગ્રહણ કરાવવું તેને કૃિત દૃત્તિયાનું ગ્રહણ કહે છે તે વિકૃત દત્તિયેાના ઉત્કૃષ્ટ, મધ્યમ અને જઘન્યરૂપ ગણુ પ્રકાર કહ્યા છે. ઉત્કૃષ્ટ વિકૃતઃત્તિ કરતાં હીન વિકૃતત્તિને મધ્યમ વિકૃતત્તિ કહે છે, તથા અલ્પ પ્રમાણવાળી જે વિકૃતત્તિ છે તેને જઘન્ય વિકૃતત્તિ કહે છે આ પ્રકારની વિકૃત ઇન્દ્રિયાથી તેના નિર્વાહ થઇ જાય છે. અથવા પાનક વિશેષ ( વિશિષ્ટ પીણા ) ની અપેક્ષાએ પણ તેમાં ઉત્કૃષ્ટતા, મધ્યમતા અને જઘન્યતા સભવી શકે છે. જેમકે ચેાખાની કાંજી, આસામણ આદિ રૂપ પાનકની અથવા દ્રાક્ષ, ખજૂર આદિના પાનકની દન્તિને ઉત્કૃષ્ટ દન્તિ કહે છે, ષષ્ઠિક તન્તુક આદિને પાનકની મધ્યમ ત્તિ કહે છે. તૃણુધાન્યની ( જારની) કાજી આદિ પાનકને તથા ગરમ પાણીની ત્તિને જઘન્ય દત્ત કહે છે, એ જ પ્રમાણે પાન
| SR No. | 009308 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 822 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 47 MB |