Page Text
________________
सुधा टीका स्था०३ उ०१ सू०१२ ज्योतिष्काणां चलनप्रकारनिरूपणम् ६१५
टीका-'तीहि ठाणेहिं ' इत्यादि । त्रिभिः स्थानः-कारणैः तारारूपं तारका. मात्र चलति-स्वस्थानं त्यजति । तदेव स्थानत्रयं दर्शयनि-वैक्रियं कुर्वन् , परिचारयमाणं-मैथुनाथ संरम्भयुक्त सत् स्थानाद्-स्वस्थानात् स्थानान्तरम्-अन्य. स्थानं संक्रामत्-गन्छत् , यथा-क्वचिन्महर्द्धि के देवादी चमरवद्वै क्रियादि कुर्वति सति वन्मार्गदानार्थमपि चलतीति । उक्तंच-" तत्वणं जे से वाघाइए अंतरे से जहन्नेणं दोन्नि छापट्टे
जोयणसए, उक्कोसेणं वारस नोयणसहस्साइं" इति । छाया-त्र खलु यत्तद्व्याघातिकमन्तरं तज्जघन्येन द्वे पट्पष्टिः योजनशते ( पट्पष्टयधि के द्वे योजनशते ) । उत्कर्पण द्वादशयोजनसहस्राणि । सम्बन्ध में विस्वानकावतार नहीं कहा-इसलिये अब सूत्रकार उनमें चलनधर्मको लेकर त्रिस्थानकके अवतार का कथन करते हैं-'तीहिं ठाणेहिं ताराख्वे चलिज्जा' इत्यादि।
टीकार्थ-तीन स्थानोंसे तीन कारणांसे-तारे चलते हैं अर्थात् अपने स्थान को छोड़ते हैं-वे तीन कारण इस प्रकार से हैं -एक कारण है विनिया करने का अर्थात् जब वे विक्रिया करने लगते हैं। तब अपने स्थान को वे छोडकर विक्रिया करते हैं । तथा जब वे भैथुन सेवन के अभिलापी होते हैं-तब वे अपने स्थान को छोड़ कर ही मैथुन सेवन करते है। तथा जब कोई महद्धिक देव चमर की तरह वैक्रिय आदि करता है, तब उसे रास्ता देने के लिये वे अपने स्थान को छोड़ देते हैं। कहा भी है" तत्थ णं जे से वाघाइए" इत्यादि । ત્રિસ્થાનકની વક્તવ્યતામાં તેમની સ્થાઓનું પ્રતિપાદન કરાયું નથી પરન્ત તેઓ ચલનધર્મથી યુક્ત હોય છે. તે ચલનધર્મની અપેક્ષાએ સૂત્રકાર હવે त्रए स्थान नि३५४४ ४२ छ-" तीहिं ठाणेहिं तारारूवे चलिज्जा" त्याह
શીકા નીચે દર્શાવેલા ત્રણ સ્થાનોથી-ત્રણ કારણોને લીધે–તારાઓ ચાલે છે. એટલે કે પિતાનું સ્થાન છેડે છે-(૧) જ્યારે તેઓ વિકિયા કરે છે ત્યારે પિતાનું સ્થાન છોડે છે. (૨) જ્યારે તેઓ મૈથુન સેવવાની ઇરછા કરે છે, ત્યારે તેઓ પોતાના સ્થાનને છોડીને જ મૈથુન સેવન કરે છે (૩) જ્યારે કોઈ મહદ્ધિક દેવ અમરની જેમ વિક્રિયા આદિ કરે છે, ત્યારે તેને માર્ગ આપવાને માટે તેઓ પિતાનું સ્થાન છેડે છે. કહ્યું પણ છે કે – ___“तस्थणं जे से वाघाइए " त्याह
| SR No. | 009307 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 706 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 41 MB |