Page Text
________________
बाटोका
उ० १ सू० १० तिरश्चां - जलचरस्थलचर खचरप्ररूपणम् ६०९ उरपरिसप्पा पण्णत्ता' इत्यादिरूपेण उरः परिसर्पाः भुजपरिसर्पाश्च भणितव्याःवाच्याः । उरसा-चक्षमा परिसर्पन्ति चलन्तीति - उरः - परिसर्पाः - सर्पादयः ९ । भुजाभ्यां=बाहुभ्यां परिसर्पन्तीति भुजपरिसर्पा - गोधा नकुलादयः २२ । अथ - स्त्री पुरुपनपुंसकानां विध्यमाह - ' एवं चेत्र ' इत्यादि - दशसूत्री मुगमा, नवरम् - एवमेव यथा पक्षिगस्तथैव तिर्यग्योनिका स्त्रिविधाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा - स्त्रियः पुरुषा नपुसका इति । कृष्यादि कर्मप्रधाना भूमिः कर्मभूमिः - भरतादिका पञ्चदशविधा, तत्रजाताः कर्मभूमिजाः । एवम् कर्मभूमिः - भोगभूमिः देवकुर्वादिका त्रिंशद्विधा, भी जान लेना चाहिये कि उरः परिसर्प-सर्वादिक वगेरह और भुज. परिसर्प-जो दोनों भुजाओं से चलते हैं ऐसे गोधानकुल आदि ये सब भी स्त्री, पुरुष और नपुंसक के भेद से तीन भेदाले होते हैं । उरः परिसर्प में जो छाती के बलले चलते हैं वे लिये गये हैं- जैसे सर्प आदि, कृप्यादि प्रधानजूमि का राम कर्मभूमि है । ये कर्मभूमियां भरत आदिके भेद से पांच भरत पांच एरवत और पांच महाविदेह, इस तरह से १५ होती हैं । इन कर्मभूमियों में जो उत्पन्न होते हैं वे कर्मभूमिज हैं । अकर्मभूमि- भोगभूमि में जो उत्पन्न होते हैं वे अकर्मभूमिज हैं । अढाई द्वीपमें भोगसृमियों की संख्या तीस ३० है । हैमवत, हरिवर्ष, रम्यकवर्ष, देवकुरु, उत्तरकुरु और हैरण्यवत ये ६ जम्बूद्वीप में भोगभूमियां हैं घातक ण्ड में ये बारह हैं और पुष्करार्ध में भी हमी नाम की है । इस प्रकार से ये कुल जोगभूमियां तीस ३० हो जाती हैं ।
સૂત્રેાક્ત અભિલાપ દ્વારા એ પણ સમજવું જોઇએ કે ઉર:પરિસર્પ ( સ વગેરે ) અને ભુપરિક્ષપ ( બન્ને ભુજાએલના બળથી ચાલનારા નેાળિયા વગેરે ) ના પશુ નર, નારી અને નપુ’મક એવાં ત્રણ જાતિભેદ હોય છે. છાતીના ખળથી ચાલનારા સર્પ આદિ જીવાનેા ઉર:પરિસર્પના વિભાગમાં સમાવેશ થાય છે કૃષ્ણ દિપ્રધાન ભૂમિનુ નામ કભૂમિ છે. પચ ભરત, પાંચ એંવત અને પાચ મહાવિદેહ, એ રીતે કુલ ૧૫ કર્મભૂમિ છે તે કર્મીભૂમિમાં જે જીવે ઉત્પન્ન થાય છે તેમને કમભૂમિ જ કહે છે. અકમભૂમિએમાં ( ભાગ ભૂમિએ!માં) ઉત્પન્ન થતાં જીવાને અક ભૂમિ જ કહે છે. मढी द्वीपमा डुल 30 लोगलूमिया छे, डैभवत, विर्ष, वर्ष, देवरु, ઉત્તરકુરુ અને હૈંરણ્યવત, આ ૬ જબુદ્વીપમાં આવેલી ભેગભૂમિએ છે. પાતકીખડમા ૧૨ અને પુષ્કરામા પણ એજ નામની ૧૨ ભેગભૂમિએ છે. આ રીતે કુલ ૩૦ ભાગભૂમિએ (અકમ પૂ એ ) છે. સમુદ્રની મધ્યમાં જે દ્વીપા
स
७७
| SR No. | 009307 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 706 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 41 MB |