________________
'३९
%
25
सुधा टीका स्था० १ ० १ सू० ५ लोकस्य एकत्वनिरूपणम् उक्तं च-धर्मादीनां दृत्ति, द्रव्याणां भवति यत्र तत् क्षेत्रम् ।
तैव्यैः सह लोकस्तद्विपरीतं हथलोकाख्यम् ॥ १ ॥
चतुर्दशरज्ज्वात्मक इति लोकप्रमाणमुच्यते । तत्र रज्ज्जुपमाणं तु स्वयंभूरमणसमुद्रस्य पूर्वपश्चिमवेदिकान्तं यावत् , दक्षिणोत्तरवेदिकान्तं वा यावद् बोध्यम् । उच्छ्यमानमिदमस्य अधस्ताद्देशोनसप्तरज्जुविस्तरः, तिथंग्लोकमध्ये एकरज्जुविस्तरः, ब्रह्मलोकमध्ये पश्चरज्जुविस्तीर्णः, उपरितु लोकान्ते एकरज्जुविस्तृतः। इति ।
अथवा-लोको नामादिभेदादष्टधाऽस्ति-नामलोकः१, स्थापनालोकः २, द्रव्यहोता है वैसा ही आकार इस लोक का है यह लोक आकाशद्रव्य का ही एक विशेष भाग है। ___ उक्तं च-“धर्मादीनां वृत्तिः द्रव्याणां भवति यत्र तत् क्षेत्रम् , तैः द्रव्यैः सह लोकस्तद्विपरीतं ह्यलोकाख्यम् ॥ १॥ इस लोक का जो प्रमाण १४ राजू का कहाहै सो १ राजू का प्रमाण ऐसा होता है-स्वयंभू रमणसमुद्र की पूर्ववेदिका से पश्चिमवेदिका तक की जितनी लम्बाई होती है अथवा दक्षिण की वेदिका से लेकर उत्तर वेदिका तक की जितनी लम्बाई होती है उतनी लम्बाई प्रमाण एक राजू होता है। १४ राजू प्रमाण लोक की कही गई है नीचे का विस्तार इसका कुछकम ७ गजूका है। तिर्यग्लोक के मध्य में इसका विस्तार १ राजू का है ब्रह्मलोक के मध्य में इसका विस्तार ५ राजू का है और लोकान्त में इसका विस्तार एक राजू का है।
अथवा-नामादिक के भेद से लोक आठ प्रकार का है-नामलोक
ઉભેલા પુરુષના જે તેને આકાર છે. આ લેક આકાશદ્રવ્યને જ એક વિશેષ मा छ यु ५५४ छे ४-धर्मादीनां वृत्ति' द्रव्याणा भवति यत्र तत् क्षेत्रम् तैः द्रव्ये सह लोकम्तद्विपरीतं ह्य ठोकाख्यम् ॥ १ ॥ १४ रा रे પ્રમાણ બતાવ્યું છે, તેના સ્પષ્ટીકરણ માટે એક રાજુ પ્રમાણ કોને કહે છે તે નીચે પ્રકટ કરવામાં આવ્યું છે-સ્વયંભૂરમણ સમુદ્રની પૂર્વ વેદિકાથી પશ્ચિમ વેદિકા સુધીના અંતરને, અથવા દક્ષિણ વેદિકાથી ઉત્તર વેદિકા સુધીની જેટલી લંબાઈ થાય છે, એટલી લબાઈ પ્રમાણુ એક રાજૂ હોય છે આ લોકને નીચેને વિસ્તાર ૭ રાજુ કરતાં થોડા ન્યૂન પ્રમાણવાળો છે, તિર્યકની મધ્યમાં તેને વિસ્તાર એક રાજુ પ્રમાણ છે. બ્રહ્મલેકની વચ્ચે તેનો વિસ્તાર પાંચ રાજુપ્રમાણ છે અને લોકાન્તમાં તેને વિસ્તાર એક રાજુપ્રમાણ છે.
અથવા–નામાદિકના ભેદથી નીચે પ્રમાણે આઠ પ્રકાર છે-(૧) નામક,