________________
દ્
स्थानाङ्गसूत्रे
चक्रवर्त्तिनौ अपरित्यक्तकामभोगौ कालमासे कालं कृत्वा अधः सप्तम्यां पृथिव्याम् अप्रतिष्ठाने नरके नैरयिकतया उपपन्नौ तथथा सुभूमश्चैव ब्रह्मदत्तश्चैव ॥ ०५२॥ टीका - सच्चप्पवाय पुत्रस्स णं ' इत्यादि ।
(
,
सद्द्भ्यो - जीवेभ्यो हितः सत्यः - संयमः सत्यवचनं वा स सभेदः समतिपक्ष प्र-प्रकर्षेण उद्यते-अभिधीयते यत्र तत् सत्यप्रवादं, तच्च तत् पूर्वं च सकलश्रुतात् पूर्व क्रियमाणत्वादिति सत्यमवादपूर्वम् । तच्च चतुर्दशसु पूर्वेषु पष्ठमस्ति । तत्परिमाणं च- - एकापदकोटी षट् पदाधिका । उक्तञ्चछाया - " एगा पयाणकोडो, छच्च पया सच्चवार्यमि । "
एका पदानां कोडी पट् च पदानि सत्यवादे । इति ॥ अस्य पूर्वस्य द्वे वस्तुनी - अध्ययनादि वत्तद्विभागविशेषौ प्रज्ञप्ते - तीर्थकरैः कथिते । अथ द्विस्थानकेन नक्षत्रवक्तव्यतामाह- f पुव्वाभवया० नक्खत्ते ' लेकर प्ररूपणा करते हैं - ( सच्चप्पवायपुव्वस्म ) इत्यादि । टीकार्थ- जीवों का हितकारक जो होता है वह सत्य है ऐसा सत्य संयम या सत्यवचन होता है । इस सत्य की जिसमें प्ररूपणा अच्छी तरह से कही गई है वह सत्यप्रवाद है, यह सत्यप्रवाद संपूर्ण श्रुत की अपेक्षा पहिले क्रियमाण होने से " सत्यप्रवाद पूर्व " इस नाम से कहा गया है यह चौदह पूर्वो में ६ ट्ठा पूर्व है इसका परिणाम ६ पद अधिक एक पद कोटि है । कहा भी है- " एगा पयाण कोडी छच्च पया सच्च वायमि " ||
इस पूर्व की दो वस्तु हैं अध्ययन आदि की तरह उसका दो विभाग विशेष हैं ऐसा तीर्थकरों ने कहा है । नक्षत्र वक्तव्यता- पूर्वाभाद्रपदસંબંધને અનુલક્ષીને હવે કેટલાક ભાવાની પ્રરૂપણા કરવામાં આવે છે. टीडार्थ-“ सच्चप्पदायपुव्वस्स " त्याहि
જીવાનું હિતકારક જે હાય છે તેને સત્ય કહે છે. એવું સત્ય સયમ અથવા સત્ય વચન હૈાય છે. આ સત્યની જેમાં સારી રીતે પ્રરૂપણા કરવામાં આવી છે, તેનું નામ સત્યપ્રવાદ છે. આ સત્યપ્રવાદ સપૂર્ણ શ્રુતની અપેક્ષાએ પહેલાં ક્રિયમાણુ હાવાથી તેને ‘સત્યપ્રવાદપૂર્વ” કહેવાય છે તે ૧૪ પૂર્વમાં હું પૂર્યાં છે. તેનું પિરમાણુ એક કોટિ અને ૬ લાખ અધિક પદનું છે.
॥
छे"एगा पयाण कोडी छच्च पया खच्च वामि " આ સત્ય પ્રવાદપૂર્વના એક કરાડ અને છ લાખ પદ છે.
આ પૂર્વની એ વસ્તુ છે—અધ્યયન આદિની જેમ તેના બે વિભાગ વિશેષ છે, એવું તીથ કરાએ કહ્યું છે, નક્ષત્ર વક્તવ્યતા-પૂર્વા ભાદ્રપદ નક્ષત્ર એ તારા