Page Text
________________
सुधी का स्था० २ ० ४ सूर ४२ पल्योपमसागरोपमनिरुपणम् ५०७ कृते सति भवति । एवं सूक्ष्यमद्वासागरोपमं तेषां पल्यानां दशभिः कोटीकोटीभिर्जायते । अनेन सुक्ष्मातापल्योपमसागरोपमेण नैरयिक-तिर्यग्योनिक-मनुष्यदेवानामायुमर्मीयते २।
क्षेत्रपल्योपममप्येवमेव, नवरं पतिसमयं वालाग्रस्पृप्टैकैकाकाशप्रदेशनिस्सारणे कृते सति यावता कालेन पल्यो निले पो निष्ठितो भवति स कालो व्यावहारिक क्षेत्रपल्योपमं कथ्यते । एवं व्यावहारिकसागरोपमं तेषां दशभिः कोटीकोटीभिसे है असंख्यात खण्डीकृत एक एक बालान को सौ सौ वर्ष जब व्यतीत हो जावें तब निकालना चाहिये इस तरह करते२ जब वह नर्स पूर्णरूप से उन घालानों से रिक्त हो जाता है-तब इनके खाली करने में जितना काल समाप्त हुआ उतने काल का लाल सूक्ष्म अापल्पोपम है। सूक्ष्म अद्वापल्योपम की१० कोटिकोटि से सूक्ष्म अद्धासागरोपम निष्पन्न होता है अर्थात् १० कोटाकोटिसूक्ष्म अद्धा पल्योपम का एक सूक्ष्म अद्धालागरोपम होता है इस सूक्ष्म अद्धापल्पोपमजन्य सूक्ष्म अद्वासागरोपम से नैरयिक, तिर्थग्योनिक, मनुष्य और देवों की आयु को प्रमित किया जाता है क्षेत्रपल्योपल भी इसी प्रकार से है परन्तु इसमें कथन की ऐसी विशेषता है किषालाग्रसे स्पृष्ट एक एक आकाश प्रदेशको एक एक समय में वहांले निकालोजितने समय में वह फ्ल्य इस प्रकार करते २ उनसे खाली हो जाता है उत्तने काल का नाम व्यावहारिकक्षेत्रपल्योपम है इस પ્રકટ કરવામાં આવે છે–જેના અસંખ્યાત ખંડ કરવામાં આવ્યા હોય એવા બાલાથો વડે ઉપર્યુક્ત પ્રમાણવાળા કૂવાને ખૂબ જ ઠાંસી ઠાંસીને ભરી દેવામાં આવે. ત્યારબાદ સો સો વર્ષે તે કૂવામાંથી એક એક બાલાખંડને બહાર કાઢવામાં આવે. આમ કરતાં કરતાં જેટલા સમયે તે કૂવે તે બાલાખથી બિલકુલ રહિત (ખાલી) થઈ જાય છે, એટલા કાળને “સૂક્ષમ અદ્ધા પપમ કહે છે " સૂક્ષમ અદ્ધા પાપમની ૧૦ કટિ કોટિ પ્રમાણને “સૂક્ષમ અદ્ધાસાગરોપમ” કાળ હોય છે. આ સૂક્ષમ અદ્ધાપલ્યોપમ જન્ય સૂક્ષ્મ અદ્ધાસાગરોપમ દ્વારા નારકે, તિનિકે, મનુષ્ય અને દેવના આયુષ્યના માપની ગણતરી કરી શકાય છે. ક્ષેત્રપલ્યોપમ પણ એજ પ્રકારનું છે, પરત તેના કથનમાં નીચે પ્રમાણે વિશેષતા છે –
બાલાઝથી સ્પષ્ટ એક એક આકાશપ્રદેશને પ્રતિ સમય બહાર કાઢતાં કાઢતાં જેટલા અમયમાં તે ફૂવે તેમનાથી ખાલી થઈ જાય, એટલા કાળનું નામ વ્યાવારિક ક્ષેત્ર પક્ષમ છે. એવા વ્યાવહારિક ક્ષેત્ર પલ્યોપમની ૧૦
| SR No. | 009307 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 706 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 41 MB |