Page Text
________________
सपाटीका स्था० २७०२सू०२४ अघोलाकशानादिविषय आत्मनोद्वैविध्यम ३५३ धिर्यस्य स तथा। नियतक्षेत्रविषयावधिज्ञानीत्यर्थः । स समवहतासमवहतेन कदाचित् समवहतेन कदाचिद् असमबहतेनेत्यर्थः,आत्मना जीयोऽधो लोकं जानाति पश्यति। एवम् अधोलोकवत् म तियग्लोकम् ऊर्बलोकम् , तथा केवलकल्प-समय भाषया परिपूर्ण-चतुर्दशरज्ज्वात्मकं लोकमपि च जानाति पश्यति ४ । वैक्रियसमुद्घातानन्तरं वैक्रियशरीरं भवतीति वैक्रियशरीरमाश्रित्याधोलोकादिज्ञाने प्रकारद्वयमाह'दोहि ठाणेहि ' इलादि-मूत्रचतुष्टयं कण्ठयम् , नवरम्-विकृर्वितेन कृतवैक्रियशरीरेण आत्मनेत्यर्थः, अविकुर्वितेन-तद्भिन्नेन अकृतक्रियशरीरेणेत्यर्थः । उक्तं यह प्रकट कर रहे हैं कि-जैसे अवधिज्ञानधारी जीव का अवधिज्ञान जिस प्रकार का होता है अथवा परमावधि से अधोवी अवधिज्ञान जिसको होता है ऐसा वह जब नियतक्षेत्र और नियतविषय को अवधिज्ञान द्वारा जानता है और देखता है इस प्रकार नियतक्षेत्र विषयावधिज्ञानी आत्मा कदाचित् समवहन होकर और कदचित् असमवहत होकर अधोलोक को जानता है, और देखता है इसी तरह से वह तिर्यग्लोक को और केवलकल्प सम्पूर्ण लोक को भी कि जो १४ राजू का है जानता है और देखना है४ वैक्रियससुद्धात के अनन्तर ही वैकियशरीर होता है इसलिये अब सूत्रकार वैक्रियशरीर को लेकर अधोलोकादिके ज्ञान में दो प्रकारका कथन करते हैं "दोहि ठाणेहिं" इत्यादि ४ चार सूत्र हैं-इन सब का अर्थ स्पष्ट है परन्तु जो विशेषता है आत्मा जब कृत बैक्रियशरीर से युक्त होता है तब और जब आस्मा
भवधिज्ञान भने प्रतुंडाय छ वे सूत्र.२ " आहोही" त्यात સૂત્રો દ્વારા એ પ્રકટ કરે છે કે-અવધિજ્ઞાનધારી જીવનું અવધિજ્ઞાન જે પ્રકારનું હોય છે અથવા પરમાવધિથી અધેવત (ઉતરતી કેટિનું) અવધિજ્ઞાન જેનું હોય છે એ જીવ નિયતક્ષેત્ર અને નિયત વિષયને અવધિજ્ઞાન દ્વારા જાણે છે અને દેખે છે આ પ્રકારને નિયતક્ષેત્ર અને નિયત-વિષયાવધિજ્ઞાની આત્મા ક્યારેક સમવહત થઈને અને કયારેક સમવહત થયા વિના અધેલેકને જાણે છે અને દેખે છે એજ પ્રમાણે તે તિર્થકને, ઉલકને અને ૧૪ રાજૂપ્રમાણ કેવલક૫ (સંપૂર્ણ) લોકને પણ જાણે છે અને દેખે છે સૂ ૪
વૈક્રિય સમુદઘાની પછી જ વૈકિય શરીર થાય છે. તેથી સૂત્રકારે હવે વૈક્રિય શરીરની અપેક્ષાએ અલકાદિના જ્ઞાનમાં દ્વિવિધતાનું કથન કરે છે–
___ " दोहिं ठाणेहिं" मा विषयने मनुसक्षीन. ५ यार सूत्र सापामा આવ્યાં છે તે બધાનો અર્થ સ્પષ્ટ છે, પરંતુ જે વિશેષતા છે તે નીચે પ્રમાણે છે--આત્મા જ્યારે કૃત કિય શરીરથી યુક્ત નથી હોતે ત્યારે પણ પિતાના
| SR No. | 009307 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 706 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 41 MB |